Mostrando postagens com marcador Fradèi Signorini. Mostrar todas as postagens
Mostrando postagens com marcador Fradèi Signorini. Mostrar todas as postagens

Come semo rivadi fin qua? Varda el vìdio

quinta-feira, 12 de novembro de 2020

 


Incoi co se vede bele cità, bele indùstrie e piantassion, con tuta questa modernità e fassilità che gavemo se desmenteghemo de quel cha ga patì nostri antenati.

Se desmenteghemo dela soferensa de lori pena rivadi qua, sensa parlar e capir ben el portoghese i ga tocà verder picade, strade, rabaltar scapoere e levar su case.

Ma sempre con fede e coràio i se ga mia fato de bauchi ma si de forti. Ndemo sentir cosa dise Ivanir Signorini par el Canal Brasil Talian. Un bel vìdeio che noantri bisognemo scondivìderlo a tanta gente.


Nadal e la cuna del Dio-Tatin - Poesia de Natal per Ivanir Signorini

sexta-feira, 15 de dezembro de 2017


Ndove ze el Dio-Tatin?
No lo scolto, no lo cato!
Son drio spetalo, ma no Lo vedo!
Gnanca i can sbàia par avisar che Lu ze drio rivar
Ndove zelo?
No so dirte!
Lo cerco par tuti i cantoni, ma no lo cato!
Ndove zelo?
Semo ntel tempo de spetalo!
Son stufo de spetalo e il tempo l'e fenido
Ndove zelo?
No sò dirte!
Nono! Nona! Giuteme!
Bisnono! Bisnona! Deme na man!
Imprestieme i vostri òcii!
I òcii dea fede Taliana
I òciidei nostri antenati
I òcii taliani
Se impresité saverò ndove zelo!
Lora saverò dir ai altri!
Con i òcii taliani lo vedo in so cuna!
E cosa ze sta cuna?
Ze la vita taliana, la cuna taliana
Adesso sò dirte ndove zelo!
Tea cuna taliana!
La cuna taliana ze nostra faméia!
In torno al fogon drio brustular la polenta
Tel'ària drio parlar intanto la piova sona e bala tel scortivo.
Sentai in torno la tola ligai pal el fil dea polenta.
El capel in tera intanto se beve un per de cuie de simaron
Scoltando el gal che canta in cantina
E i putei che giuga soto la ombria dea naransera
Adesso sò dirte ndove zelo!
Tea cuna taliana!
La cuna taliana ze le note taliane!
Note con i nostri vicini contenti drio far filò
Promosi par bever el brodo con formàio gratà
Cunai con un garafon de vin
Completi col giugo de brìscola, canastra o quatrìlio
Spaventai col gal che cata parché ze belche mesa note
Ze ora de ndar casa!
E la domanda?
Suito tea digo: El Dio-Tatin ze tea cuna taliana!

Preparemo la cuna al Dio-Tatin
Scoemo el scoartivo del cor
Netemo le cose sporche dea vita
Sgorlemo la pòlvera (poera) dea ràbia e dea invìdia
Pareciemo la cuna
Tea faméia, con i vicini ... in tuti i canti
Femo el nostro cor brusar cole cose bone e taliane
Giutemo un'al altro!
Parlemo talian!
El Dio-Tatin vol parlar al nostro cor
Vol parlar in Talian
Vol noantri come semo
Co'le nostre radise
Co'la nostra cultura
Compagni ai nostri noni e bisnoni
Adesso sò dirte ndove zelo!
Tea cuna taliana!
Mà ndove el Dio-Tatin noi vol portar?
Ndove ndaremo?
Questo si tuti savemo:
Tea granda cuna taliana!
Sta granda cuna ze el cielo!
Ndove ze i nostri antenati!
Ndove ze i nostri noni e bisnoni
Felice per sempre insieme al Dio-Tatin!

Fredo ... fogon ... fameia - Fradèi Signorini

quarta-feira, 26 de abril de 2017

Noantri desendenti dea gran imigrassion véneta (taliana) ghemo na relassion granda col fredo. Sipia in véneto, Itàlia. Sipia tel sud´el Brasil.

In véneto, Itàlia, vanti de 1875, i nostri antenati sufria cola crise, la carestia le malatie e la splorassion económica. I gavea poc cosa magnar e la polenta zera el magnar che garantia la vita de tante fameie.

Tee èpoche de fredo, come i gavea sol strassoni i partia el fredo e, par nò crepar, i se reunia tee stale, insieme cole bèstie par scaldarse. Col caldo dele bèstie i se scaldea. Tanti i dormia tee stale par nò crepar de fredo.

El costume de far filò gà scomissià col reunirse tee stale par scaldarse. Le fameie darente se reunia par scaldarse cole bèstie e i proveitea par s-ciacolar. I omini parlea del laoro, dee crise, del governo e cosa far te quel´altro di. Le fémene le cosea, fea robe e parlea dea vita, dea fameia e dei laori domèstichi. I tatini (ciei, tosini) brinchea e giughea darente i pare e le mare. I giòvini, in scondion, scomissiea a morosar. La vita, tei di de fredo, girea in torno dae stala.

Dopo de 1875 tanti vèniti vien par el Brasil e de questi, tanti ndai a Rio Grande do Sul e Santa Catarina. Due posti che parea tanto so paese (region del véneto de ndove gai vegnesto) e, par quoela, posti de tanto fredo. El fredo ancora drioghe a lori.

In Brasil gai scomissià la vita in medo le scapoere sol cole man e due o trè feramente. Gai scomissià col fredo e drio partir el fredo. Mà come i zera gente de forsa, fede, coraio e speransa gai fato del fredo um alià, un motivo par unir la fameia e mantegner la léngoa e la tradission.

Tei di de fredo tanti visini se reuniva te na casa par far filò, parlar sora la rossa e trucar speriensie de vita. Rento casa e in torno el fogon lori bevea simaron, magnea mandolin, pipoche, pignoi, bevea vin o brodo. El fredo dasea le fameie darente e unide.

A mantina bonora tanti levea su e i tosi o anca i veci fea na foghera fora casa par scaldarse fin che vegnea fora el sol. Dele olte i visini reuniva darente questa foghera.

Le fameie, par no partir del fredo, se incantonea intorno el fogon. El pupà vanti la boca del fogon cuidea dea legna par nò morie el fogo. I fioi drio al fogon, sentai tee careghe o tea cassa dea legna, giughea, brinchea e dele olte fea dispeti e portea qualche sventola . La fémena catea un posto par far el magnar e tante olte brontolea parche i no a dasea far el magnar.

Quante olte se scaldea le robe dea rossa o da scola tel fogon e se ndea drio spussar fumassa. O el pupà, a matina bonora, scaldea i istivai par ndar su al monte butar magnar (cana) a le bèstie. Quante olte na bronsa saltea del fogon e sbusea le robe.

E cossita, el fredo fea la fameia, la reunia, la dasea darente, fea comugnon. El pupà ensegnea e esortea i fioi. El simaron girea de man in man e, ensieme col fogon e el fredo, fea la unión e la comugnon dea fameia.

El fredo fea tuti fermarse, incuciarse o sofrir. Mà el medesmo fredo, insieme col fogon, feà la unità dei visini e dea fameia. I valori, léngoa, costumi e modo d´esser véneto (talian) gà se mantegnesto e transmitio de gerassion a gerassion grassie tanto a la unità in torno del fogon e motivà pel fredo.

Polemo dir che incoi el fredo no ze sol fredo par noantri veniti (taliani). Ze de pi. Ze fameia reunida, ze la cuna (el berso) ndove ghemo impará la importansia dea fameia. Ze el scoltar i pi vecie. Ze ricordar i antenati. Ze mantegner vivi i nostri costumi, nostro modo d´esser ... nostri noni e nostri bisnoni. El fredo ... ze fameia!


Autori: Ivanir Signorini e Lairton Signorini

Mìsera speransa

sábado, 8 de abril de 2017

Sgrafando sassi, tera e sol tea testa sora ai monti pieni de spini
Vedendo la fameia partir la fame, le malatie e piene de spese
Nostri noni, a tuti colpi, pensieri vegnea e gnente spetea tel mese
‘Segnor! Dio Cristo! Ndove voleu rivar con tuto questi strassini?
Gaveo pietà de nostra fameia, dei tatini, i putei e tuti i visini!’
Vita mìsera, mìsera vita, trucando el aietivo o medesmo cossita
Sora ai monti, cola fameia o vedendo le nuvele, la vita parea ndata
La speransa volea svodarse del cor, mà teimosi noi la gà sbandonada
Fin che, come mati e sensa pensar, tei bastimenti la fameia gà smacada
Persi par persi, in Mèrica, proar far, portar o viver la vita maledeta

‘Coraio e presto rivemo tea Mèrica. Cosa saralo questo posto?
No savemo se bei posti ndemo vardar, caminar, laorar o veder
Ghemo de stravessar el mar dea paura, la fede noi a de tegner.
Vanti! Vanti! Tel nissiol mete inrolà el tatin che gà pena morto
Al Segnor lo mandemo come un regalo dei dolori de nostro corpo
El mar lo cuna e lo portarà. Dopo lu chi será? Questo no savemo mia
No sta mia piander Marieta! El mar saralo so mama, pupà, so fameia
Gò fede Marieta. Gò coraio. Gò tanta speransa che orbo no ze Dio
Ndove ze la vita de fameia? Ndove ze pupà, nono, fradei e me zio?
Coraio Marieta! Sito na bona mare! De mio piander el mar ze testemonia’

Persi come foie butade e menade par ària, storni e smatonidi
Nostri noni e bisnoni, a piander e a brontolar, la vita gai portà
Via del véneto, rento al mar, con paura, cativi, sbanbii gai ndà
‘Che mama para via tanti dei fioi? Semo stemporoni o maledeti?’
Zera la domanda che in testa vegnea de questi omini modesti
Tuti lontano, el mar no vedea, tei fondi del bastimento piandea
‘Ndove ndemo, la cucagna femo e al véneto ritornemo” disea
Fioi de nessuni, sensa pàtria, mìseri gnoranti, de polenta magnadori
Noi savea che dopo dea tersa o quarta gerassion ancora piandemo lori
‘Mìsera vita, mìsero viver, mìsera sparansa... Oh Sìrio!´ I lamentea.

(Aotor: Ivanir Signorini)

Bele storiete come queste ti trove qua ntel Sito Brasil Talian.

I saladi (salami) - Per I Fradèi Signorini

quinta-feira, 6 de abril de 2017

Bepi ghea slevà insieme a Toni Ciodo. Quande tatini i giughea insieme, ndea ciapar pessi tel rio, ugnar ingurie (robar), dar sassade tea casa querta de zinco del Macelo (cognossido come meso chilo), ugnar panòcie de milio, scoe e mandolin ... fin saladi i ugnea. Lori ugnea nò parche zeri rugni, mà parche zeri dispetosi e fea sol par rider.
            Nonostante, Toni ghea na fama de gabolarse che tuto che lu ghenera o fea zera meio dei altri. Tea medesma stimana Bepi e Toni ghea copà due bei porsei (porchi) e ghea fato na mucia de saladi. Toni ghea fato trè stanghe grande de saladi e Bepi trè stanghe e meda. Solche le stanghe de Bepi zeri pi grande.
            Bepi savea come zera Toni e chel vegnea visitarlo e fea de tuto par catar difeti tei saladi e gabolar i sui. Cossita Bepi gà resolvesto petarghene una a Toni: a sera và tea cantina de Toni, ciapa trè saladi e porteghei casa. Tel posto gà dassà nantri trè dei sui.
            Quel´altro di a sera Toni con so fémena càpita tea casa de Bepi par far filò. Là gai magnà mandolini, bolasse, dolsi, ingùrie. Fin che i gà mossonà dei saladi. Toni gà parlà meda ora sensa fermarse dei sui saladi: che ghea restai boni, che tuti che i proea i volea crompar, che bisognea star tento ai ladri e invegiosi, chel sal e i temperi ghea restai giusti (tea medida certa), che ghea defumai dea maniera che ocorea, che la carne del porco zera la meio carne che lu ghea copà tei ultimi diese ani ... gà parlà na fila che gà dassa Bepi fin storno.
            Toni, dopo de fenir la prèdica dei saladi, gà ricordà de domandar a Bepi come ghea restai i so saladi. Bepi ghe dise: “Vuto proali e dopo dirme se i ze restai boni?” I oci de Toni gai brilià che parea un s-ciantiso parche ze stato par proali che lu ghea ndato a casa de Bepi far filò e ghe dise: “Si, si! Si che vui!” Bepi ze ndato in cantina tor i trè saladi che ghea ciapai de Toni tea note vanti. Toni e so fémena gai magnai tuti che no gai dassà gnanca na frégola al gat che spetea soto la tola coi ici tondi de voia che parea la luna piena drio s-ciarir la note scura. No gà restà gnanca le budele al poreto del gat.
            Dopo che Toni ga fenio de magnar i saladi, Bepi ghe domanda: “Gheto catà che dei me saladi?” Toni scomìssia a rosegar e mastigar el ùltimo toco dei saladi ... roseghea, morseghea ... nasea ... roseghea, morseghea ... nasea ... morseghea ... fin che gà rivà te na conclusion: “I saladi zei boni si mà ... ghe manca na s-cianta de sal, un pochetin de temperi, manco aio e la carne del porco ze  massa dura. Te gò dito par dar manco milio e trucar la marca de rassion e doperar quela che mi gò doperà. Ze boni mà se fusse venderli, cato difíssil chei assogheri i crompa. I mii si ... i mii ... giuco el col che vendo tuti tel primo posto chei ofresso e ancora i domandarà se gò depi par venderli.”  (Aotori: Ivanir Signorini e Lairton Signorini)

Manda anca ti la to storieta qua per il Sito Brasil Talian!!!

Mi son talian! - Ivanir Signorini

quarta-feira, 22 de março de 2017

Come nei ùltimi giorni semo drio far un risgato del laoro del Giusepin, el Helio José Oro, alora ghe metemo soto el primo testo che Ivanir Signorini ga scrito per la Revista Talian Brasil...


                                                           Mi son talian!


Ritrato dela internet
Pi veci che se vien, de pi ritornemo i pensieri sora noantri e de pi gavemo cognosensa sora chi semo. Incó no me sbàlio de dir che son talian e gò orgolio d´esser.

Son nato tra due munissipi de Santa Catarina: Caxambu do Sul e Águas de Chapecó (Cassambu e Le Àque) e li gò tel mio cor.

Fiol de coloni. Me pupà, me mare e i vicini gai vegnesti de Rio Grande do Sul: Guaporé e Marau. Tuti parla intra lori in talian.

El talian stato me prima léngoa. Come disea Frete Rovilio Costa, gran defensor del Talian e che ades ze el Santo Protetor del Talian tel cielo: “La léngoa che se ciucia tee tete dea mama no se smentegha mai”. Stata la prima léngoa che gò scoltà tea vita, in tea cuna (berso).

Son saisto dea casa de me pupà par studiar. Son stato tel seminàrio, gò fato le facultae de Filosofia, dopo Teologia, el mestrà (Mestrado) tea PUC-SP. Incò son maestro (profesor) università ndove ensegno filosofia e teologia tea cità de São Paulo.

De pi che imparo, de pi gò orgolio d´esser talian, de parlar questa belìssima léngoa, la léngoa dee me radise, de mea identidà, del me cor, dea preghiera, dea vita ... la me léngoa!

Me nono no savea leder, gnanca scriver. I so fioi, un de lori me pare Santo Signorini, pouco savea leder. Mà quanto conteti che gai restai quando i so nipoti o fioi i gà scomisià studiar. La vita no gà dato questa oportunidà a lori, mà la gà dato a noantri. E noantri bisognemo capirse come continuadori dea vita de lori. Noantri semo lori, semo nostri antenati e semo la continuassion dea cultura taliana.

Me nono zera talian. Me pare anca. Lora, mi son talian ... vanti de tuto, talian. Talian brisilian, talian filòsofo, talian teòlogo, talian maestro, talian colono ... Vanti de tuto, talian! Mi son talian!


Ivanir Signorini

Perché ze importante parlar el Talian? Ivanir Signorini parla perché

domingo, 5 de março de 2017

In questi tempi che la cultura ze la ùltima cosa a si pensare, la ùltima cosa de fare bisogna che se fermemo un poco e vardemo ndrio cosa i nostri atenati ga fato, tuto che lori ga tribulà pe ncói nantri gaver fortuna, gaver el Massolin de Fiori pronto, la a posto per racòier, per profumar la vita. Ascolta cosa dize Ivanir Signorini per nostro sito.

Giugo fra Taliani e Brasiliani - Narassion Ivanir Signorini, con aiuto de Jacir Grando

terça-feira, 21 de fevereiro de 2017

Chi tu pensi che va guadagnar sta partita? I taliani e i brasiliani zera sempre drio barufar per dir che un zera mèio che col'altro. Ascolta questa brava narassion de Ivanir Signorini ensieme con Jacir Grando.
Imaginarse ei ga fin fermà il giugo perché un ga tocà ndar in meso le scapoere cagar. Coi altri zera tuti ciùchi. E i brasiliani sempre ben postài.

Nanetto Pipeta por Ivanir Signorini

segunda-feira, 22 de setembro de 2014

Monumento de Nanetto Pipetta em Caxias do Sul


Um personagem do povo ... Literatura



Você já ouviu falar no Naneto Pipeta? Não? Fique tranqüilo que a grande maioria dos brasileiros nem sabem quem é. Você não vai precisar posar de intelectual e fingir que conhece para não parecer que está por fora da cultura. Naneto Pipeta é um personagem popular entre os descendentes e imigrantes vênetos (historicamente confundidos como imigrantes italianos) do sul do Brasil.

Muitas gerações, como a minha, cresceram ouvindo as histórias e aventuras do Naneto Pipeta. Eram histórias contadas para fazer as crianças dormirem, para divertir, para ensinar alguma lição de vida, etc. Lembro de minha infância onde meu pai, minha mãe e minhas tias contavam essas histórias. Mas quando contadas nos programas de rádio os adultos paravam para ouvir e rir. Lembro-me bem da história do terneiro (bezerro) que o Naneto Pipeta amarrou de baixo da casa e, de preguiça de sair fora tratar, abriu um buraco no assoalho da casa. Com o tempo o boi cresceu e colocou as pernas fora pela janela e a cabeça pela porta ... destruindo toda a casa. Moral da história: quem é preguiçoso arranja mais trabalho e perde o que tem (a casa).

O Naneto Pipeta (Nanetto Pipetta) é um personagem fictício criado pelo filho de imigrantes e Frei da Ordem dos Capuchinhos Aquiles Bernardi (1891-1973) em 1924 por ocasião da comemoração dos 50 anos da chegada dos primeiros imigrantes vênetos (“italianos”) ao Rio Grande do Sul e Santa Catarina. Este personagem rapidamente obteve sucesso e passou a personificar a colonização vêneta (“italiana”) do Sul.

Aquiles Bernardi, na ocasião do meio século de imigração, então vice-diretor do jornal Staffeta Riograndense (no período ditatorial de Getúlio Vargas teve que trocar para o atual nome Correio Riograndense) começou a publicar causos populares (Ciàcore e sfròtole) reunidos no personagem fictício chamado Naneto Pipeta.

Literalmente Naneto Pipeta, em língua talian (o vêneto brasileiro), significa “Manuel Cachimbo”. Naneto obteve o “Pipeta” (cachimbo, pipa) no nome por sempre andar com o cachimbo, sua marca registrada (e a marca dos nossos nônos e bisnônos imigrantes).

Aquiles Bernardi publicou as aventuras do Naneto Pipeta por um ano (entre 23 de janeiro de 1924 e 18 de fevereiro de 1925) e o matou afogado no Rio das Antas em Santa Catarina. Mesmo assim tornou-se um personagem popular e de sucesso que suas histórias não paravam de surgir por todo canto. Embalavam as infâncias, jovens e adultos. Novos contadores as criavam e repassavam oralmente: “Em 1937 a coltânea de crônicas foi reunida em livro, intitulado Vita e Stòria de Nanetto Pipetta – Nassuo in Itália e vegnudo in Mèrica par catare la cucagna, com ilustrações de frei Gentil de Caravaggio. Apesar do sucesso, o Nanetto foi condenado à clandestinidade durante a II Guerra Mundial quando o governo de Getúlio Vargas desenvolvia uma política nacionalista que reprimia estrangeirismos. Em 1956 foi reeditado por Virgínio José Bortolotto, sendo rapidamente esgotado. Hoje já está na sua quarta edição, contabilizando um total de 150 mil exemplares. A história de Nanetto já está presente nas bibliotecas italianas e já foi objeto de vários estudos acadêmicos. Recebeu uma continuação a partir de 1990, escrita por vários autores também em talian, e publicada pelo mesmo jornal.”(Wikipéia)

De tão popular que eram no período da ditadura Getúlio Vargas, quando fechou jornais e invadiam casas recolhendo livros em talian e proibindo falar talian, os textos de Naneto Pipeta eram escondidos como relíquia e símbolo da resistência vêneta. Frei Rovilio Costa conta que inúmeras famílias escondiam o livro de Naneto Pipeta no meio do pão para não serem apreendidas.

Devido a esse sucesso e por ser a personificação da memória e identidade taliana (vêneta), a partir da década de 1970, o Naneta Pipeta ressurge com histórias novas em inúmeros livros em talian e no Correio Riograndense e que são contadas até hoje. Só que agora os autores que escrevem são vários e vão se revezando ao longo dos tempos. Mas não são somente autores específicos, o autor é o povo. Qualquer pessoa que escreve histórias do Naneto Pipeta e manda para o Correio Riograndense as tem publicadas. O jornal mantém a fidelidade a um personagem criado por Aquiles Bernardi mas mantido vivo, mesmo nos períodos de perseguições, pelo povo, pelos colonos, pelos imigrantes, pelos nônos e bisnônos.

Creio que Naneto Pipeta seja um personagem popular e raro da literatura brasileira: representa e personifica o povo da imigração, mas personifica a esperança, o sonho e o futuro digno desses imigrantes. Popular mas também não conhecido pela população brasileira e que ainda faz crianças dormir, sonhar, rir ... Naneto Pipeta é personagem “DO povo.”



Por: Ivanir Signorini, mestre em Filosofia e Teologia, Ouvidor e professor no Departamento de Filosofia do Centro Universitário Assunção - UNIFAI.

Topo