Gilii Bianchi e Garòfoli Rossi

sexta-feira, 29 de outubro de 2021

 Par scaricar el àudio de sta stòria struca qua!

Par ascoltar la stòria ntel vose del scritor, struca ntel "player" soto:


         


                           Gilii bianchi e Garòfoli rossi

  I mei antenati i riposa nte`n campo santo par sora de una colina, ndove el vent fà na cantiga de ninar a  so ànime e, sempre che vau visitarli porto insieme un masseto de fiori, bei e profumadi. Par la mama e la nonina, gilii bianchi come l`fácia dela Madonina e, par el pupà e el noneto, garòfoli rossi, come el vin che`i ga bevesto. Nte quel momento davanti dela tomba, sero i òcii e, me vien el sentimento che co`l permesso de San Piero, i ze qua zo in tera, in torno a me; l`mama co so sguardo de dolcessa, el pupà co so man pesade de contadin, l`nona co so fassoleto in testa e, el nono co so pipa in boca. Alora ntela solitudine de quel silensio luminoso, profondo e maestoso, dela m`ànima indenociada vien na preghiera e, dei me òcii  una furtiva làgrima, la più dolorosa, la più difissile de soportar parchè spandesta par sora de ndove  riposa la mia gente, che ntela tera i ga serca sogni de pace e libertà.

 Dopo, ancora respirando quela ària  malincòlica, pesada, che alsa sù el odor del passà, sguardo  tombe piene de umiltà, con crose de legno, fate a colpi de facon, come se le fusse la imàgine de tuta una generassion quel tempo serca de anichilar. Sguardo anca suntuosi  mausolei, piene de ghirlande e crose de belissimo marmo e,  me vien in mente che tuti quei che riposa drento de quele tombe piene ùmiltà e suntuose mausolei, i ga la medèsima someiansa, la medèsima condission, parchè i se uguala ntela insignificansa, parchè nò ga più gnanca una difarensa, parchè questo l`é el riposo dela umanità, el fin del calvário terestre, ndove el sospiro de grandi e pecinini no`l  ga gnancaun valor dissolvesto ntel medèsimo polver.

Vanti de ndar via del campo santo col fassoleto sugo l`lagrime del viso e, dopo del segno dela Santa Crose, sguardo nantra volta el masseto de garòfoli rossi come el vin dela ua del noneto e, i gilii de incantadora bianchessa, come l`fácia dela Madonina.

Ademar Lizot.                              


La Ombria dela Veciaia

sexta-feira, 15 de outubro de 2021

 Para baixar esse áudio clique aqui.

Para ouvir essa história narrada pelo próprio escritor clique no player abaixo:

                      

   La Ombria dela Veciaia

      Quatro ani fà, che sessanta de età go completa e, visin a la ombria dela veciaia son rivà! L`éra el giorno vinte de otobre e ntela comemorassion de compleano, ntel s-ciantin che  sufiea le candele del bolo, mia nipotina  con so vose dolce de bambina, la me ga dito:..’-Nono, ancoi che scominsia vostra veciaia?’  Quela domanda me ga sorprendesto e, solche dopo de sguardar ntel profondo de so òcii, bei come due grani de ua negra, go rispondesto. Ghe go dito che sì, come se paùra dela ombria dela veciaia nò gavesse pi, imaginando che la pol esser soave e afetuosa. Alora,  contenta La me ga abràssia e, de caro noneto la me ga ciamà e, quando l`fameia e amicii catea i auguri de pace, salute e felicità, alora pien de contantessa e co l`anima indenociàda go ringrassià al Signor-Dio che con so bontà sensa fin me ga regala amicii sinseri e me destinà na bela fameia e una doneta amàbile e coraiosa, che nò ga mia assà el mondo menarme via e, se ancora cossì, porto qualche sicatrisse  rento d`anima, l`é un prèmio de una lota, che se persa o guadagnada, nò ga più gnancauna importância.   Ntel transcorso dela festa, intanto che ricevea i complimenti, ntel silensio de m`anima go pensa sora la mia vita. Go ricorda del paesel che go nassesto, de quando  par gente me go cognossesto e, dela gràssia de esser fiol del Toni e dela Gigia, due ànime gemele che i se volea tanto ben. Go ricorda  dei mei disdoto ani de età, quando pien de sogni e felissità  el mio primo amor go trovà, una biondina con òcii de colombina. Go ricorda dele stòrie del passà e, dele legende che go imparà.  Anca me ga vignesto in testa par un secondo i amicii, persi  par l`strade del mondo,  quei paroni de mile cose, mà sempre malincòliche e quei sensa gnancaun fiorin, mà sempre contenti, confermando che la mèio richessa l`é volerse ben.

   Dopo del compleano, al s-curir de quel di, una piovesina triste come l`lagrime dela Madonina se fea sentir e, ntela solitudine dela mia casa, par el viero moià dela finestrina, go sguardà el mio viso; enruga, sensa el verdor dela gioventù e, me go sentisto pròpio pi vècio e pi tristo e, go capi che de quel giorno in vante, me tochea  tender de pi la ànima che l`rughe del viso e, cossì pensativo me go domandà, cosa che de Mi ristara, quando el mio sàngue congelar ntele  vene?   Pol esser che ristara solche i mei sogni oriundi de sentimenti fraterni, insieme del amor e dedicassion che a la fameia go destiná e,  l`storiete che de ànima e cuor go scrito, relati de`n discendete de contadin, pieni de aotentissità, come na feta de polenta e formaio con un bicier de vin.   

Ademar Lizot.

Mis dè utùber - Mês de outubro - Elaine Maccali Girotto

quarta-feira, 13 de outubro de 2021

Para baixar esse áudio, clique aqui.
 Para ouvir a narração na voz da escritora, clique no player abaixo.


 

 Mis dè utùber - Bèrgamasc


Tuca regà l' milho, strepà fò, sapà è cunforme lá lüna furnì dè pientà, perchè l'mis chè èh, ghè dè catassö l'furmét. Ai dudès lè fèsta granda, a lá Madona Nigra, sa prega e sa canta, per fà chè lá benedisse tötc i picini è l'Brazil, per furnì la fàm, lè guère, le diferènse per l'culur è chè ègne n'mont mèi per tötc, è mia sul per i sfür.

Mês de outubro - Português

Tem que passar o arado no meio do milho, arrancar as ervas daninhas, capinar, conforme a lua, terminar de plantar, porque o mês que vem, tem que colher(ajuntar) o trigo. No dia doze, è festa grande, para a Nossa Sra. preta (Aparecida), se reza e se canta, para que Ela Abençoe as Crianças e o Brasil, para que termine a fome, as guerras, as diferenças pela cor e que venha um mundo melhor para todos e não só para os ricos.

Mese de otobre - Talian


Ghe toca versar la tera in meso al mìlio, cavar fora le peste, sapar, dacordo con la luna, finir de piantar, parché el pròssimo mese bisogna racòlier el formento. Ntel di 12 ze gran festa par la Madona Aparessida, se prega e se canta par ela benedir i ciei e el Brasil, afinché finisse la fame, le guere, le difarense par el color, e che venga un mondo meio par tuti e non sol par i siori.





Ladaigne dén n'quai ròbe chè sa fàa è sa dizia an bèrgamasc - Elaine Maccali Girotto

segunda-feira, 11 de outubro de 2021

Para baixar o áudio dessa ladainha, clique aqui.

Para ouvir a ladainha clique no player abaixo depois de "pausar" a rádio on line.



Ladaigne dén n'quai ròbe chè sa fàa è sa dizia an bèrgamasc

Bergamasco

A totc oter que ma scultì, va mande an bazì;
Ma chè bèl chè ta sé, me sul d'èdèdet sto bé;
Suna la urègia mansina, ergü iè adre què i ma lümina;
N'dela cà dèn talià, gnianca s'lè fèsta, pol mia mancà la pulènta e gnianca la minèstra;
Portazó dò o trè spasete, què ta dó na branca de galète;
Quanta ta éh a fà i tò büzon, tosö l'niòc è pàra det i manzöi;
Metzó la trabàcula per vèt sè ta ciapet anquai bestiöi, per mia maià ndumá amò sul fazöi;
Tciapa endèl caretù l'cadinù è ütem a tecavià l'pignatù, chè dapo fon i gratù;
Cata sö chèi stràs lé è metèi n'dèn cantú;
Tossö l'grampinho dèi caèi, é vé a ütam a netà i büdéi;
Cor svèlta, chè stomia tant bé, ma fà mal l'có è par n'fina chè efò i sarvèi;
Vezó n'cantina, portaché na curtelina, per taiaga l'còl ala galina;
Ndumá tuca leasö a cantagai perchè emia l'latero è tuca fà l'furmai;
Diga ala stcièta, qlchè la àghe mia a d'giügà ensó la carèta, chè fa frètc, è la mètesö la berèta;
Tciapa la cassina, tirafò scòlo, per mia nda fò denssima la puina é portighèl al vedèl n'dèl paiólo;
Com sö scusal, lá mama ala matina, la fassö i lètc è la làa l'bucal;
Nsela l'caal, co l'cual, tossö la capa perchè esö l'tempural;
Stamia sota le grundane è va mia nsèma chèi chè àh a putane;
Compra n'méter dè voltomundo per fà n'sutanì chè guènè amò sul n'tuchelì;
Vá a taisö na brasada dé ganasì, per tràga det ai ruitì;
Tciàma i cagnì, porta la trucheza, per càaga i spì dè i rispurchì;
Vá a dàga de maià ai pulastrèi e vé a ütam a fandà la möla, per mulà i mesurèi;
Fà mia burdèl, chè l'tò fredèl lè bütazó, co l'mal de détc;
Adès son contétc perchè ocór mia pö càa i carétc;
Làes i pé ndèl suèt è suguèi co n'strasèt;
Quanta ghè le ròbe nète l'pà, i outre ròbe se le fà cumè l'dà;
Chè brao chè ta se stat a scultan, isé tà mparat a parlà n'talià;
Go scriìt n'pó dè paròle, go lüminat tante ròbe, per mia smentegàle;
Grassie a tötc chèi chè i mà scultat, a Dio go bèla dumandat chè l'và üte ngrant tant.

Ladainha de algumas coisas que se fazie e se falava em bergamasco

Português


A todos Vocês que me escutam, mando um beijo;
Mas que bonito que você è, eu só de te ver, fico bem;
 
Desperta a orelha esquerda, alguém está falando de mim;
Na casa de um talian, nem se é domingo(festa), não pode faltar a polenta e nem sopa;
Leva pra baixo duas ou três esponjas, que eu te dou um punhado de amendoim;
Quando você vai no banheiro, leva junto o sabugo e toca dentro(fecha) os terneiros;
Coloca a Gaiola para ver se pegas alguns bichos, para amanhã não ter que comer ainda só feijão;
Pega no carretão, o correntão e me ajuda a pendurar o panelão, que depois fazemos os toresmos;
Ajunta esses panos ali e coloca num canto;
Leva junto o grampinho dos cabelos e vem me ajudar a limpar as tripas;
Corre ligeiro, que eu não estou bem, me dói a cabeça e parece que vem fora os tímpanos (cérebro);
Vem no porão, leva aqui uma faquinha, pra cortar o pescoço da galinha;
Amanhã precisa levantar ao cantar dos galos, porque não vem o leiteiro e tem que fazer o queijo;
Diz para a menina  não ir brincar encima da carroça, que è frio e ela coloque(veste) a tôca;
Pega a concha, tira o soro, pra não derramar por cima a coalhada e leva para o terneiro no paiol(galpão);
Usando o avental, a mãe de manhã, arruma as camas e lava o penico;
Prepara o cavalo, com o aparamento, leva a capa, porque está vindo o temporal;
Não fica embaixo das goteiras e não vai junto com quem vai nas prostitutas (zona);
Compra um metro de tecido(volta ao mundo) para fazer uma saia de baixo, que tem ainda só um pedacinho;
Vai cortar um feixe de dente de burro(pasto) para jogar dentro para os porquinhos;
Chama os cachorros, leva a torquês para arrancar os espinhos de ouriço;
Vai dar comida para os frangos e vem me ajudar a rodar o rebolo, para afiar as foicinhas;
Não faz barulho, que o teu irmão está deitado com dor de dentes;
Agora somos contentes, porque não precisa mais arrancar as macegas;
Lava os pés na gamela e seca-os com um pano;
Quando tem as roupas limpas e o pão, as outras coisas se faz como dá;
Que querido(bacana), que você foi, por ter me escutado, assim você aprende a falar em talian;
 
Eu escrevi um pouco de palavras, falei de muitas coisas, para não esquecê-las
Obrigado a todos àqueles que me escutaram, a Deus eu ja pedi, que Ele vos ajude muito(bastante).



Nova escritora do site Brasil Talian - Elaine Maccali Girotto

sexta-feira, 8 de outubro de 2021

 Depois de Ademar Lizot nosso principal escritor do site BRASIL TALIAN, e outros nomes que se pode consultar nas janelas logo abaixo do cabeçalho do site em "Scritori/Escritores", hoje temos a felicidade de receber Elaine Maria Maccali Girotto. Ela vai escrever textos em BERGAMASCO, assim a gente valoriza ainda mais nosso site com grandes variedades de conteúdos. Quer ser também um escritor parceiro do site? Entre em contato pelo whtas (54) 9 9606-8941.

Agora vamos conhecer um pouco da biografia da escritora e logo em seguida conhecer seu primeiro texto.

Elaine Maria Maccali Girotto



Meu nome é Elaine Maria Maccali Girotto, tenho 47 anos, sou natural Linha Bom Jardim, Boa Vista Do Sul RS. Atualmente resido em Carlos Barbosa RS, desde 1995. Ensino Médio (Técnico em Contabilidade). Sou filha de agricultores, estudei na casa da Irmãs Pobres da Divina providência em Farroupilha por 5 anos, Trabalhei com turismo na Furlatur/Guibor/TAS por 10,5 anos, fui metalúrgica na Tramontina por 2,5 anos, Trabalhei no laboratório da Santa Clara longa vida por 5,5 anos, atualmente sou terapeuta na área de Reflexologia Podal.
Aprendi o português na escola, em casa sempre falávamos o bergamasco, falo e entendo o Talian veneto, mas mais especificamente o bergamasco porque ali na minha localidade e proximidades se falava só bergamasco, sou muito grata a Deus e tenho muito orgulho e paixão pela cultura italiana, nunca tive vergonha de falar em Talian.

Para baixar esse áudio clique aqui.
Ou clique abaixo para ouvir, na voz da própria escritora:



Asa enghèn det l' sul n'dela tò ita (Bergamasco)


A tötc chèi  chè dèrf le pòrte, le finèstre, i scalvazó le piante per en det l'sul  n'dela la ita, co na paròla, na ardada o na scapada...
Chè cuntet quanta lè riada la ura de fernì la giürnada, perchè a olte lè nìgol,  anca scür per caso dèle tribülassiù...
Ma co la òia, la devussiù,  l'amur de cada ü, sa stciarìs e tècon a lüs è  troon la benedissiù.


 Deixa o sol entrar na tua Vida (Português)


A todos àqueles que abrem as portas, as janelas,  podam as plantas, para entrar o sol em  sua vida, com uma palavra, um olhar ou uma visita...
Que contente quanto chega a hora de terminar o dia. Porque às vezes é  nublado, também escuro, por causa das dificuldades...
Mas com a vontade, a devoção e o amor de cada um clareia,  começamos a brilhar e encontramos a bênção.

Dassa el sol ndar rento dela to vita (Talian)


A tuti quei che verze le porte, le finestre, brusca le piante, par el sol ndar rento dela so vita, con una parola, una vardada o na vìsita..
Che contentessa quando riva ora del tramonto. Parché dale olte ze nuvoloso e anca scuro parvia dele dificultà...
Ma con la voia, la devossion e amor de ogniun s-ciarisse, scominsiamo a s-ciarir e catemo la benedission.




Texto: Eliane Girotto
Tradução para talian e postagem: Jaciano Eccher

Visita ai Noni - Ademar Lizot

quinta-feira, 7 de outubro de 2021

 Para baixar o áudio dessa postagem clique aqui

Para ouvir a narração na voz do próprio escritor, clique no player abaixo:



                                        



    

                                          Visita Ai Noni (Per Ademar Lizot)

     Questo rilato del nostro Brasil talian  ga sucedesto quando i mei noni, Giùlio e Odila Arosio go cognossesto.

    L`éra el prìnsipio dei ani sessanta, gavea cinque ani de età e, el viaio al paesel de Caibi, in te le tere nove de Santa Catarina el se ga fato longo parchè in quel tempo strade sfaltade e ponte par sora del fiume Uruguai nò existia mia. Al disbarcàr del ònibus la mama me ga postà in testa una barretina, parchè vignea zo una piovesina, dopo la ga ciapà l`valise in man e, semo ndati in serca dela casa dei noni e, intanto che se caminea par una stradeta, de quele verte par bèstie e gente,  gavemo incontrà un contadin che caminea tuto moià, co`l seston sù par l`spale e co`l capel sbassà fin i òcii par difenderse dela piova e, quando el ga rivà pi darente,  l`mama ga ricognossesto che`l zera el suo pupà, alora la ga molà l`valise par tera  e lo ga abrassià e, co la vose carga de emossion la ghe ga dito ”-Caro pupà questo bambin  l`é vostro nipotin!”  Aloro el nono par un s-ciantin el ga restà  sorpreso e, dopo de molar tera el seston, co na vose mèso rauca, mèso grave el ga dito:..”-Òstrega che belo tosatel, el ga pròpio i cavei e òcii negri dela nostra gente!”  Dopo de saludarlo, insieme gavemo seghi par una stradeta che  nò go mai desmentegà parchè fora de esser  postata tra mèso el bosco e el prà, la ga fato parte de un precioso momento dela mia infansa.   Al rivar a so casa, se fea veder la fumana del fogon drita al cielo e, el vignal ben piantato e belo.

    -Santantoni, varda chi che vien! Ga dito l`nona e,  co una incantadora simpatia in tuti i so gesti e parole, la me ga abrassià e,  con tanta dolcessa e soavità la ga parla, che invergognà i òcii go sbassà. Nte quel tempo la gavea sessanta passà ani de età e, la zera ancora bela, de cavei grissi onduladi e ben petenati,  testa alta sognadora, òcii ciari e prudenti e la  pel co na ofuscante bianchessa, che insieme de un soave rossor  ghe imbelessea el viso. La gavea pròpio una belìssima genètica che l`tose dela  fameia ga eredità.       

    Dopo de passadi tanti ani, con gran dolore sinto strucarme el cuor par nò gaver mia la arte del desegno par eternissar in te una pintura quelo che core ntel profondo dela mia memòria, l`imàgine dela nona Odila, bela e imponente come che zera el suo carater e, la stampa del nono Giùlio, de capelon in testa, mostàchi negri e mam pesade de contadin, caminando soto piova co`l seston de fen sú par l`spale, par quela stradeta profumada de carchessa e rosmarin.    

Ademar Lizot.

                            Visita aos Avós.

      Somente aos cinco anos de idade conheci meus avós Júlio e Odila Arosio.

  Era o princípio dos anos sessenta e a viagem até a localidade de Caibi, nas terras novas de Santa Catarina, se fez longa pois naqueles tempos não havia estradas asfaltadas e nem ponte sobre o rio Uruguai. Lembro que ao saltarmos do ônibus chovia e a mãe botou uma touca em minha cabeça, depois pegou a mala e fomos a procura da casa dos avós. Caminhávamos por uma estradinha aberta por bicho e gente, quando encontramos um velho colono que caminhava todo molhado, com um cesto nas costas e o chapéu abaixado até os olhos para proteger-se um pouco da chuva. Ao chegarmos mais perto a mamãe reconheceu que era seu pai. No mesmo instante largou a mala por terra e o abraçou. Depois com as lágrimas misturas a agua da chuva ela disse:...Querido pai, este menino é seu neto!

Ele me olhou detidamente e, depois com uma voz meio rouca, meio grave, falou:..”-Mas que belo menino, ele tem os olhos e cabelos negros de nossa gente!  

Depois, seguimos juntos por um caminho entre o mato e o campo e, aquela estradinha jamais esqueci, pois  faz parte de um precioso momento de minha infância. Ao chegarmos a sua casa, se podia ver a fumaça do fogão em direção ao céu e o vinhal, belo e bem plantado.

-Sant`Antoni, varda chi che vien! Disse a nona em seu idioma materno quando nos viu e, depois com uma encantadora simpatia em todos os seus gestos e palavras, me abraçou e falou com tanta suavidade, que impressionado abaixei os olhos envergonhado. Naquele tempo Ela tinha mais de sessenta anos de idade, mas ainda era bela, de cabelos brancos, ondulados e bem penteados, a pele ofuscante de brancura e um suave rubor lhe embelezava a face. A testa alta e os olhos claros e prudentes, uma bela genética que as mulheres de nossa família herdaram.

  Depois de tantos anos passados, sinto um aperto no coração por não ter a arte do desenho, para eternizar em uma pintura aquilo que corre no fundo de minha memória, a imagem da vovó Odila, bela e imponente como era o seu caráter e, a estampa do avô  Júlio, de chapelão em testa, bigode negro e mãos pesadas de colono,  com um cesto de feno nas costas, caminhando por aquela estradinha perfumada de carqueja e alecrim.

Topo