El Bondonion Màgico

sábado, 26 de outubro de 2019

Ascolta la stòria:



                                   
                                  El  Bandonion  Màgico
             El Son d`un bandonion l`é compagno un passà che se slongà par avanti del tempo           
     Atilio Benedetti l`éra  um grando mùsico, tipo bonasso de cuor  e  sèmplice d`anima, e par desgràssia orbo dei due òcii, ntela so vita, no`l gavea mai visto la luce del sol e gnanca i fiori dei campi.  Quando el gavea oto ani de eta, el so pupà, quel zera sonador de bandonion,  de questo mondo se ga lontana,  alora el povero tosatel el so bandonion el ga eredità  e malgrado el so orbimento,  in modo ostinà el ga serca la perfession in sonar quel strumento.  De sta manera el ga daventà un grando mùsico,  co`l vècio bandonion  el fea la animassion de bali e feste, nte`una mùcia de paesei, persi nel interior dela Provìncia de San Piero. Cossì el guadagnea el so pan de ogni giorni  e in quel tempo che lo go cognossesto, ani sessanta  del sècolo passà, el gavea de pi de cinquanta ani de eta e el zera sempre acompagnà de`l bandonion e dela so femena, che la zera anca i so òcii e la so fedùcia.
    La prima volta che go scoltà el tintinar del so bandonion, l`éra la melodia d`un tango che sonea insieme dela  ànima Gardel, e fin quel giorno nò gavea mai visto cossì granda fedeletà, che  alsea sù la imaginassion de chi gavea la abilità de sentirla e nte quel momento quel sonador el zera consentrà in so afar, go capi che nò`l zera solamente un bandonion, l`éra una granda ànima sonando quel bandonion, come se la fusse vignesta zo del cielo e che menea nte le me rècie el son pi bel che gavea mai scoltà e intanto che quela melodia se imparonea de m`anima, el bandonion sufìeva arfante  par far el acompagnamento dela maestria de so paron che co i so dei persi ntei botoni el fea vegner fora un son indessifràbile..., nte`un momento insinuando un pianto sentido che vigneva del profondo dela ànima e in altro,  una forte essitassion, acompagnata de bàrbare rissonanse, come se fusse el ùltimo ciamamento du`n clarin de guera,   nte`un  testimònio de sàngue e onor, e dopo, co  la someiansa d`un  cortel che taia el vent el  se desfea  par sora dei boschi e campi del paese, intanto che la luna, co la luminossità d`un cristal murano, la se alsea  sù nel cielo pinpianeta,  scoltando  el bandonion del vècio Atilio Benedetti. 
   Tutavia, ntele ale del vent, el tempo ga passà e nte`un giorno ga vignesto na notìssia che ga maltratà al mio cuor, el vècio Atilio l`éra morto e el so bandonion nò sonea mai pi.  Alora go dito:...Ah! Se gavèssimo in quei ani quei strumenti de gravassion de`l son, par eternizar la vose de quel grando mùsico, insieme del son de so bandonion, saria un vero testimònio de so capo laoro, de so talento.   Dopo de tanti ani,   go mai desmentega el vècio Atilio e so bandonion magìco, fursi parvia che m`anima la ghe piase le cansion nostàgiche, che parla de amor, de tera, de dignità e libertà,  però adesso go anca paura che la gioventù de di d`ancoi nò ga pi la sensibilità de sguardar el silensio dele matine e gnanca el bon gusto de scoltar el son màgico d`un bandonion, co la so malinconia, la so melodia che se imparona de nostra ànima e che ga la someiansa d`un passà  che se slongà par avanti del tempo.
Ademar Lizot.
(TRADUÇÃO)
   O som d`um Bandoneon  é igual a um passado que se alonga para além do tempo.
Atilio Benedetti foi um grande músico, sujeito bondoso de coração e simples de alma e por desgraça, cego dos dois olhos, em sua vida ele jamais viu a luz do sol e as flores do campo. Quando tinha 8 anos de idade, seu pai que era tocador de bandoneon, deste mundo se ausentou, então o menino seu instrumento herdou e apesar da cegueira, com obstinação procurou a perfeição no seu manejo. Assim tornou-se um grande músico, com o velho bandoneon animava festas e bailes em várias localidades perdidas no interior do Rio Grande do Sul, assim ele ganhava seu pão de cada dia, e quando o conheci ele tinha mais de 50 anos de idade e estava sempre acompanhado de seu bandoneon e da sua esposa, que era também seus olhos e sua confiança.
A primeira vez que escutei o som daquele bandoneon ele executava um tango com a alma de Gardel e até aquele dia eu jamais tinha visto tamanha fidelidade, pois parecia que o instrumento não estava sendo tocado, as notas simplesmente jorravam  de tão sublimes levando as alturas   a imaginação de quem conseguia senti-la. No momento em que o músico se concentrava em seu oficio, eu entendi que não era somente um bandoneon tocando,  era  uma grande alma tocando aquele instrumento, como se tivesse desprendido do céu para levar aos meus ouvidos o som mais lindo que já ouvira e enquanto aquela melodia se apossava de m`alma, o bandoneon arfava para fazer o acompanhamento da maestria de seu dono, que com seus dedos perdidos nos botões produzia um som indecifrável, ora insinuando um pranto sentido, uma saudade, ora uma barbara ressonância, como se fosse um clarim de guerra em um último chamamento e depois como se fosse uma lamina aquele som cortava o vento e se perdia por sobre os campos e bosques do lugar, enquanto a lua com a luminosidade d`um cristal subia ao céus devagar escutando o bandoneon de Atilio Benedetti.
Porem nas assas do vento o tempo passou, ate que um dia veio uma triste noticia que judiou meu coração, Atilio Benedetti havia morrido e o seu bandoneon calou-se para sempre. Naquele dia falei:... Àh, se tivéssemos naquela época passado os aparelhos para fazer a gravação da voz daquele grande músico e do som de seu bandoneon, certamente seria um testemunho de sua genialidade, de seu talento. Depois de tantos anos eu não esqueci  aquele som màgico, talvez porque m`alma gosta de canções nostálgicas, que falem de amor, de terra, sangue e liberdade e temo que hoje em dia a juventude não tenha mais a sensibilidade de admirar o silencio das manhãs e nem tenha o bom gosto de escutar o som magico d`um bandoneon, com a sua melancolia, sua melodia que se apossa de nossa alma e que é igual a um passado que se alonga para além do tempo.


La bataglia del Monte Grappa

quarta-feira, 23 de outubro de 2019

Ascoltemo la stòria: 

Monte Grappa

El monte Grappa l`é localisà tra meso l`é provinsie de Belluno, Vicenza e Treviso, l`é anca el
pi grando dei pre-alpi Veneziani, con mila setessento e setanta cinque metri de altessa e ai piè
del monte se trova la cità de Bassano de`l Grappa. l`é anca un monte co`un grando valor
stòrico parvia che a cento ani indrio el sàngue dela gioventù veneta ga incarminà la so tera e
fiori, quando ga ocoresto la batàlia del Vittorio-Veneto ntela prima guera mondial. La stòria de
quela batàlia el nono me ga conta, nte`una narassion piena de orgòlio e anca de desolassion,
orgòlio parvia del testimònio de braura, sàngue e onor dela nostra gente e desolassion parvia
che tanti soldati, squasi tuti tosi del paese Veneto, i ga perso la vita in combatimento. Con
parole piene de emossion el contea che ntel mese de otobre del disdoto ga scominsia la lota,
quando el esèrsito Austroungaro ga afrontà la tera Italiana co na mùcia de soldati e armamenti
de modernità, i gavea de pi de due mila canone e metraliatrisse, intanto che el esèrsito Talian,
soto el comando del General Luigi Cadorna el zera scarso de armamenti, alora par far el
infrontamento, i se ga intrinsiera nel culmine del monte Grappa, andove i se ga reunio con tuta
la so forsa, insieme dei sentimenti de devossion a l`Pátria. I due esèrsite i se ga infrontà del
giorno 24 al giorno 30, nte`una lota de ferossità, sàngue e morte in che i soldati Alpini con una
braura mai vista, come se i fusse i gladiadori di Roma e i gavese insieme el spìrito gueriero de
Giuseppe Garibaldi, i ga derotà quel esèrsito pi forte del mondo e questa vitória ga fato finir la
guera nel frontepìssio italiano e anca la ga ocagiona la dissolussion del esèrsito Austroungaro.
Dopo cento ani, no semo mea boni de maginarse la soferansa che quei bravi i ga
infrontà, quando i ga combatesto nte`un tereno pien de dificultà in marciapiè su par el monte,
co´i armamenti e mantimenti sú par l`spale e soto el fogo de canone e metraliatrisse nimighe.
Di d`ncoi nel culmine del monte Grappa ga un sacràrio, un stragrando museo de la guera,
andove ntel corpo sentrale i ze depositadi i resti mortale de dodese mila soldati alpini e el
nome de quei bravi l´è grava ntei sassi del monumento maestoso. Noantri, dessendenti de
quela brava gente , gavemo el dover de cognosser la stòria de quela batàlia e davanti del
maosolèo, cavar el capel de la testa, indenociarse e dir na orassion per l`anima de quei bravi
che i ga perso la vita con coraio e onor a la Pátria Italiana.

“Òh Monte Grappa, Come sei belo!
Tu sei el maselo dela gioventù.
Òh Monte Grappa come sei alto!
Sei stà el desfalco dela gioventù!
Òh Monte Grappa, come sei grando!
Co tanto sàngue dela gioventù!

Òh Monte Grappa, come sei nero!
Gran cimetèro dela gioventù!
Òh Monte Grappa quanti dolori,
Gran traditori dela gioventù!
Òh Monte Grappa, come sei bruto,
Sei stà distrutore dela gioventù!
Òh Monte Grappa, rupi ferozi,
Con tante croze dela gioventù!”

Ademar Lizot.

Filme O menino da Gaita: Resumo do filme

segunda-feira, 21 de outubro de 2019

O Menino da Gaita


Giorgio é um menino filho de imigrantes italianos que sonha em ser cantor. Seu pai, Toni, é um homem muito sistemático e não quer saber desse desejo do menino. A mãe Juliana tenta intermediar o relacionamento de pai e filho e as vezes chora em silêncio. A amiga Giovana segue incentivando Giorgio a seguir seus sonhos. Eis que em meio ao cotidiano no sítio surge uma paixão de infância. Um filme cultural com drama familiar e muita comédia. Não perca. Em breve... O MENINO DA GAITA. Uma produção de J e J Produções Audiovisuais O menino da Gaita é baseado na obra "O Presente do Velho" de Juvenal dal Castel, grande escritor, músico, compositor e figura importante no mundo do TALIAN.

Conheça e curta algumas de nossas páginas, cada uma tem um tema específico.

Curta a Página Corbélia Videos, clicando aqui.
Clique a Página Brasil Talian, clicando aqui
Clique a Página J e J Produções Audiovisuais, clicando aqui

Trailer oficial:






Bela moretina - Vilson Canzi

quinta-feira, 17 de outubro de 2019

Para ver letra e tradução de outras músicas, clique aqui
Para baixar e ouvir essa música, clique aqui.


Talian

Bela moretina vien piu in qua
Bela moretina vien balar

Bela moretina mia bambina tanto carina te vui baciar
Bela moretina miu amoreto belo angeleto mi vui te inamorar

Bela moretina de òcii bei
Bela moretina che varda i miei

Bela moretina te amo tanto
Bela moretina son un omo santo

Bela moretina femo la festa co'l cor in festa sempre a cantar
Bela moretina dame to man che fin doman ndemo balar

Bela moretina dame un baso
Bela moretina che mi taso

Bela moretina che sei taliana
Bela moretina mia brasiliana

Bela moretina del mio cuore tu sei mio amore mi son apassionà
Bela moretina del talian el fin del an vui me maridar

Bela moretina sei bela in fior
Bela moretina me fa l'amor.

Tradução

Linda moreninha chega mais perto
Linda moreninha quero dançar

Linda moreninha minha pequena tão querida quero te beijar
Linda moreninha meu amorzinho, meu anjinho quero te namorar

Linda moreninha dos olhos lindos
Linda moreninha que olha os meus

Linda moreninha te amo tanto
Linda moreninha sou um homem santo

Linda moreninha vamos fazer festa com o coração em festa sempre a cantar
Linda moreninha ma da a mão que até amanhã vamos dançar

Linda moreninha me da um beijo
Linda moreninha que eu fico quieto

Linda moreninha és italiana
Linda moreninha minha brasileira

Linda moreninha do meu coração você é o meu amor estou apaixonado
Linda moreninha do Talian o fim do ano quero casar

Linda moreninha és linda como uma flor
Linda moreninha me faça amor.



Postagem e tradução: Jaciano Eccher
Letra e música: Vilson Canzi/Associação Trivêneta

Ciùchi e Pescadori - Roberto Arroque

quarta-feira, 16 de outubro de 2019

Ciùchi e Pescadori - Talian

In una bodega de Serafina, nei ani Sessanta, due freghesi i discotiva.
“- Gò visto mi coi me òcii quando che te li ghè moladi... Più de mesi i zera rospi!”.
“- Tute rane, le zera...”
“- Gnanca par insònio! Ciùco de quela maniera là, te si stato anca massa brao ciaparli.
Ma che pi de metà i zera rospi mi son securo...”
Lora el cassador de rospi el gà contà una de quel’altro.
“- Ma anca ti, magàri... Quela volta che te ghè dito che'l zera un giundià saltando dentro
del saco dei pessi... Pien de caciassa, te gavevi tirà del lambo un pesse e te te lodavi che'l
zera grando! E longo... Metesto in tel saco, nol se fermava più de saltar. Ma quando che te
ghè svodà fora se gà visto che la zera una bissa! Par sorte tua che la zera una bissa-de-àqua,
de quele che no beca mia...”
“- Vara ti se pol esser vera... Se fusse vera mi te lo palesarìa. Par veder che no le scondo
mai quando che le ze verità, te conto una che la me gà sucedesta pròpio a mi!”
 El gà scomissià el pescador de bisse.
“- Serta note, intanto che pescàvino in'tel rio Carrero, con una mùcia de piova par fora e
nantra mùcia ancora pi granda de caciassa par dentro, el rio el gà scomissià vegner su, e
vegner su. El ze vegnesto alto altìssimo. Lora gò informà i me compagneri:
“- Vao tor su el spignel, quel ligà n'tela ponta del ramo, vanti che'l rio lo porte via!” E
drio man me son partisto in diression a una pianta granda che avansava un bel poco par sora
el rio.
“- No te si gnanca mato!” I me osava i altri pescadori. “- Col rio alto, note scura,
vento, piova, la pianta moia e slìpiga. E ciùco come che te si... Se te caschi, el rio el te porta
fin Portolegro in gnanca mesa ora...”
“Ma mi no ghe gò fato conta. E, in'tel scuro, con ciùca e tuto, gò rampegà su par sta
soca moia imbombada che la sgorlava sora la corentesa spaventosa...
“La piova la seghitava vegner zo pesada. Lora se ndea ancora pi mal tégnerse n'tela
scorsa lisa de la pianta. Gò sbrissià un per de volte, e par poco no gò fenio el sbrission là
soto rento l’àqua furiosa, che la fea un bordel de far paura. Ma mi, un poco par esser scuro
note e un tanto par esser ciùco, no vedeva gnente che me fesse spaventarme...
“Forsa de sbrissioni e de tegneste son rivà fin la ponta dela ramo. Gò despicà el spignel
del gropo e son tornà indrio portando el fil un poco in boca e un poco in man. E, dopo de
ris-ciar cascar zo nantre poche de volte, son rivà al baranco. Sentiva i me compagneri che i
sclamava:
“- Mato, de um mato che te si! Romai te contàvino par morto...”
“A la matina drio, fermada la piova e passada la ciùca, son ndato veder el posto andove
che'l zera el spignel. E me son meteso a par del gran perìcolo che mi gaveva afrontà...
“Ma lora no gò bio coràgio gnanca de rivarghe derente la pianta, anca se la zera ancora
quela che ghe gaveva rampegà in sima con la soca moia, al scuro e con la ciùca... Lora si
son stà mal. Tocà menarme al ospedal!
“Là son stato trè giorni. El dotor Montanari el me gà fato ciapar arcoanti sori de quei
grandi. E tute le volte che me vegneva in mente el ramo e la pianta tocava far vegner la
mònega infermiera con una ingiession pai nervi...”

“- Pròpio vera!”. El gà confirmà nantro pescador, pena rivà a la bodega e fato ora
scoltar la fin de la stòria. “- Zera là anca mi in quela pescaria, e gò visto tuto. E gò ancora
la tremarola sol de ricordarme...”
“- E lora?”. El se gà impienìo de razon quel che la contava. “- Un omo che'l ghe vede
par ndar tor su un spignel in quele condission là con una ciucona dosso, mai più el se
sbaliarà in tra pessi e bisse con una ciucheta de gnente...”


Miràcolo a Milano - Ademar Lizot

segunda-feira, 14 de outubro de 2019

Ascoltemo la stòria:


                                                    Miràcolo a Milano

   
La ciesa e convento Dominicano Santa Maria delle Grazie, ntela cità de Milano,  la stà construta  del ano 1469 al ano 1490 e ntel saloto del magnar del convento, ntel ano de 1495, par compir una domanda del duque Ludovico Sforza, el gènio Leonardo da Vinci el ga fato una pintura, un capo-laoro dei pi notévoli del mondo e che fa  la reprodussion del episòdio bíblico de la ùltima Cena de Nostro Signor Gesù Cristo, insieme dei so apòstoli, vanti de andar in prison e esser croceficà.  La ciesa Santa Maria dele Grazie, di d`ancoi la ze inclusa ntela lista del Patrimòniol dela umanità, parvia de so stragrando valor stòrico e anca parvia de quelo che ga sucedesto ntela seconda guera mondial.    
        Ntel giorno de 15 agosto del ano 43 del sècolo passà,  al scurir de quel giorno ga scominsia el  bombardeamento aèreo dela cità de Milano par l`é force d`guera dei Stati Uniti, co`l  lansamento de seissento tonelade de bombe.  Edifisie  e abitanti  i zera sensa protession,  così el pànico el se ga stabilio fra la povolassion.  Nel giorno seghinte quando la fumana del incêndio se ga sbassà, una vision tenebrosa  ga spaventà  i sopraviventi quando i ga visto el  centro stòrico dela cità destruto co`l  teatro Scala, el pi famoso d` Europa,  la Galeria Vittòrio Emanuel,   la  Basìlica de San Ambrogio e  la Ciesa e Convento Santa Maria de le Grazie, tutequanti ancora drio brusar, strassinade soto l`é bombe.  Alora nte quel momento de quela cativa situassion, i poveri abitanti i ga visto che solamente una parede del saloto de magnar del Convento Santa Maria dele Grazie, la zera ancora sòlida  in piè, come se gnancauna cosa gavese sucedesto, nte quel momento,   co`i òcii pieni de encantamento i se ga indenocia par ringrassiar al Signor el  miràcolo de salvar quela parede che gavea la pintura che  a quatrosento e quaranta  e oto ani vanti, Leonardo Da Vinci gavea pinta, el  capo-laoro , “La Ùltima Cena”.   Questo sucedimento l`é cognossuto come el “Miràcolo a Milano”.      
Ademar Lizot.
                                    Milagre em Milão
A igreja e convento Santa Maria dele Grazie, na cidade de Milão, foi constrida de 1469 a 1490 e numa parede do refeitório do convento, no ano de 1495, cumprindo um pedido do duque Ludovico sforza, o gênio Leonardo da Vinci pintou uma obra prima das mais famosas do mundo, que reproduz  episódio bíblico da última ceia de Jesus com seus apóstolos, antes de ser preso e crucificado. Esta igreja atualmente está inclusa na lista de patrimônio mundial da Unesco, pois tem um grande valor histórico e também por um  acontecimento no transcurso da segunda guerra mundial.
Foi no dia de 15 de agosto de 1943, que ao anoitecer começou o bombardeamento aéreo da cidade de Milão, pela força aérea dos Estados Unidos, com o lançamento de 600 toneladas de bombas, em sua maioria incendiarias.  Edifícios e habitantes estavam sem proteção, assim o pânico se estabeleceu entre a população. No dia seguinte quando a fumaça começou a dissipar, uma visão apocalíptica apavorou os sobreviventes, pois viram o centro histórico da cidade destruído, com o teatro Scala, o mais famoso da Europa, a Galeria Vittorio Emanuel, a Basílica de San Ambrogio e a Igreja Santa Maria dele Grazie ainda queimando devido os explosivos. Então naquela situação desesperadora, os pobres habitantes, perceberam que somente uma parede do refeitório do Convento santa Maria dele Grazie estava ainda firme em pé, como se nada tivesse acontecido, naquele momento, com os olhos plenos de encantamento, eles se ajoelharam para agradecer a Divina providencia pelo milagre de salvar aquela parede com a pintura que a 448 anos Leonardo da Vinci havia pintado, a obra prima a “Ultima Ceia”.

IMIGRANTI BERGAMASCHI .. Noi qua stiamo tuti bene...

terça-feira, 8 de outubro de 2019

“ ... Noi qua stiamo tuti bene”. IMIGRANTI BERGAMASCHI....

Non gà faméia che non ga cognosesti el destin del'emigrassion. La fatica, el dolore di lassar la
pròpria casa, i parenti, el dialeto e le radise, monti e piani, per cambiare a una nuova vita estraniera,
con la paura de non saver che cose catarvi, in cambio di un futuro per lori e i so fioi, son stati nela mente de tuti imigranti, te lo giuro.
 Fare le valigie e partire a drio di un laoro, non vardar più la sua gente e mai tornar a casa. Nel cuor dei Bergamaschi ghenà sempre un posto riservato a tuti quei che gaveo coráio d`ndar a vivere in naltro mondo.
A bèrgamo, la prima guera mondiale fa un segno profondo nela vita e nel teritorio, ndove el reclutamento del manodòpera maschile per i campi industriali e di òrdine militare, rabalta la vita di tante faméie che adesso làssiano suo posto in montagna e pianura. E anche dopo la fine del la seconda guera, i bergamaschi partirono di nuovo in cerca di una vita mèio. La tera dei Bergamaschi sian alora tera d’emigrazione, sia definitiva o per una mùcia di ani, partìvano in Europa ou per la Mérica; furse qualcuno gavea la sorte di ritornare dopo che se diventava vècio per morire a casa sua.
 I porti di Venezia e Genova, ndove tanti Bergamaschi gavévano proar di laorar nei moli ( cais ), il più importante molo da Genova era solo ai Bergamaschi, e ancoi tante done del pòpolo da Genova, quando incinta(grávida), venivano a Bergamo per tenere i fioi per poder garantire lavori di scarico e avere nel futuro un posto di laoro per i so fioi.
Un'altra curiosità, al fine 1800, 33 faméie Bergamasche che navigàvano il fiume Itajaí-Mirim, nelo stato del Santa Catarina la tera ndove si trova di fermarsi ze stata ciamata inissialmente “Porto Franco”, e dopo Botuvera’, ossia “pietra preziosa” o da altre interpretazioni “montagne briliante” dala lingua indio. I suoi nomi, secondo li archivi, i zera: Bosio, Bonomini, Pedrini, Molinari, Tirloni, Aloni, Gianesini, Betinelli, Raimondi, Rampelotti, Dognini, Morelli, Tomio, Maestri e Comandolli.

Il canto dei imigranti Bergamaschi ze pròprio rimasto ancora vivo, più darente a noantri, perché cantare era el magnar quando se gavea fame, era alegria quando se piandea, l'era coràio quando se gavea paura, zera la fede quando non si credeva pì.

Vegnì, vegnì tusane..Vegnì, vegnì, con mé..Che m’indarà in America..A ciapà sich
franch al dé
Si vegneria in America..Se la föss come Milà..Ma perché l’è l’America..L’è tropo
dè lontà
Andèm indèm morosa..Andem insèm con mé..Che m’indarà in America..A ciapà
sich franch al dé
Sì Sì che vegneria..Ma no l’è come Milàn..Che per indà in America..L’è tropo de
lontan.

Chi lo sà, qualche dì, con un pò di tempo in più, raconteremo ancora dei nostri bravi Bergamaschi qua ntel SITO BRASIL TALIAN....

Faustino e so Careta - Ademar Lizot

domingo, 6 de outubro de 2019

Ascoltemo la stòria spunciando soto:


                                  Faustino  e so Careta

   
Sti ani ntela località de“Fighera Alta”.  gavea un cristian de sàngue trentino ntele vene e quel zera paron d`una careta de rode de legno con siàpe de fèro e tirada par due tèrni de mule, Faustino Capellari zera el suo nome  e nte quel tempo che nò gavea mea camioni,  el fea el transporto de feramente, petròlio, café, sucro, sal e altri potàcii che nò gavea mea ntela colònia.  Con so  vècia careta el guadagnea el pan de ogni giorni e co`i viai quel fea, par quele stradete rusteghe fate a picon, piene de monti in su e rive in zo,  el cognossea na mùcia de picoli paesei, de sta maniera  tutiquanti lo  stimea, soratuto parvia de so caráter e bontà. Nel mistier de caretero el ga passà par tante dificultà, come questa che ghe conto adesso...      
    L`éra un giorno del veron del 32, quando al sciarir del di el ga partisto   con destin a la cità de Soledade, cinquanta quilometri a lontan.  Nel portafolio grava con suo nome el menea na sbranca de soldi, che i zera par comprar mercansie par la bodega del vècio Ferri. Al meso di el se ga ferma, par magnar e darghe aqua a l`é bèstie e come el zera adiantà ntel percorso, el ga fato na dormesta, de soto la ombria d`una pianta. Dopo de mesa ora el ga partisto,  meso indormesà e insemenio parvia del tempo massa caldo. Un pochetin vanti dele siè el ga riva a so destin, ntela casa de pasto dela fameia Fronza,  e ntel momento quel ga salta zo dela careta, quando el ga metesto le man ntele scarsele,  el ga sentisto che nò gavea gnente, alora el ga rissercà rento dela careta e par de soto dela bancheta, però sensa catar gnente,  nte quel sciantin ghe ga passà par i òcii un sciaro che el ga squase perso i sentimenti. Alora el ga pensa che l`éra probàbile  che el gavea stravià i soldi,  de soto de quela pianta quel gaveva riposà al dopo el meso di.  El vècio Fronza, paron dela casa, lo ga calmà c`un bicier de àqua e dopo el ga dito..- “.Diman matina ritorna a quel posto che pol esser che i soldi i ze ancora la”.  Matina bonora, a l`alba el ga ciapá  un caval de quei pròpio boni, un òtimo marciador e nte`un sciantin, vanti dele oto el ga riva nel  posto  quel gaveva riposà. Però dopo de rissercar de soto dele capoere,  e piante, no`l ga cata gnente. Alora el ga sentisto un fredo rento d`anima e  intanto che una furtiva làgrima la ghe sbrissieva zo par el viso, el ga pensa che anca i podea acusarlo de roberia.  
   
  De sta maniera el ga ritorna a Soledade  e ntela casa de comèrsio el ga spiegà la situassion,  el ga dito che se anca el gavea stravià i soldi, el gavea la necessità de menar  l`é mercansie. Dopo el ga afirmà che presto el andea vender la careta e i due terni de mule e cossì el podea liquidar el dèbito, parvia che el suo caráter e onestità zera la cosa pi importante.  El paron del comèrsio  ga acetà parche lo cognossea e savea che`l  se mèritea el  crédito.

 De matina bonora,  co la careta carga, el ga ritorna e nel transcorso del viaio el ga preguia a Sant`Antoni el Sichèri. Co la ànima indenòciada el ga domandà a so Santo de devossion, che el ghe desse la gràssia de recuperar í soldi. Nte quel viaio el se ga fermà sol par darghe àqua a le bèstie,    così vanti note el ga riva a la “Fighera Alta” e  davanti dela  casa de comèrsio, sensa dimora el ga salta zo dela careta, e intrà, par spiegar al paron la pèrdita dei soldi, però vanti de dir" bona sera" el ga visto par sora del balcon el suo portafoio co la panseta piena de soldi. Alora el paron ghe ga spiega che una bona ànima gavea incontrà el portafoio  co`l suo nome grava.

·           Ademar Lizot.

Quel ùltimo garafon - Roberto Arroque

sexta-feira, 4 de outubro de 2019

Questa stòria chi che la conta el ze Albino Ziliotto, e la gà sucedesto quando che lu el
zera ancora un tosatel.
So pare de Albino el gaveva reunisto arcoanti amighi par senar e par dopo far de le bele
cantade taliane. La ghe ze vegnesto Honorato Locatelli, Gènio Ziliotto, Gioàn Iesbic, Gioàn
Filappi, e altri --che i zera tuti de boca bona par magnar e anca de bona imbocadura de
cantar.
Dopo de un bel pranzo e de ver proà vin de arcoante safre de ùa, la zera la ora de molar
le oze e far saltar fora “El Massolin de Fiori”, “La Bela Violeta, “La Verginela”, “El Castel
de Mirabel” e tante altre bele cansion de la nostra cultura.
Coi stòmeghi ben fornidi, le gole sempre ben bagnade de vin bon e le ose rebombando
le più mùsiche de le tante che lori i saveva, ze rivà madrugada e i zera ancora tuti là che i
cantava. Magari el giorno drio l’era doménega. Lora i se gà pensadi che i podarìa verzer
ancora nantro garafon de vin, quel si el ùltimo, parché là no ghen’era nissuni de
ciuchetoni. Fenir quel garafon là e lora tórsela e ndar casa dormir.
Dopo de nantre arcoante cantade, el ùltimo garafon el se gà svodà anca quel, e i
convidadi i se gà movesti par ndar casa. De pi ancora parché sto ùltimo vin nol zera mia
pròpio bon come quel dei primi garafoni. E pò, Gènio Ziliotto el gaveva comentà, intanto
che lo parava zo, che'l zera una s-cianta aseo. Anca Honorato Locatelli, intanto che lo
saboriva, el se gaveva pronunsià disendo che quel vin là el gaveva belche ciapà un pìcolo
garbo.
Quel che ga sucedesto in casa de sti cantori, dopo che i gà proà ndar leto, gà
confirmà che quel del ùltimo garafon nol zera mia pròpio un vin del ciodo... Le pore
fèmene le gà cavà su squasi tuta l’erba che ghe zera intei orti par farghe sià ai òmini. Lori,
pori can, i gà passà el resto dela note lamentàndose de ver el stòmego malamentre.
A la matina drio se gà savesto che i cantori dela note passada i se gaveva ciapà gran
mal del figà par via del vin. Albino, savendo che so pare el gaveva sempre gran caprìssio
par far el vin, el gà stentà creder.
La ze stata la Amàbile, so mare de Albino, che, par caso, la gà s-ciaristo el fato.
- Albino. La gà sclamà ela.
- Và zo in cantina torme el aseo, che l’è ora de consar i radici...”
Albino el gà ciercà par tuta la cantina e nol gà mia catà el aseo. L’era un tempo che i se
gaveva ciapadi sensa, e i gaveva tolto aseo imprèstio, se lo recognossaria pal garafon
diferente. Ma là in cantina nol zera.
- Albino, ghe ze un garafon pien. El ze pena banda la porta de la cantina, parché lo gò
metesto là mi! Ghe gò ligà un nastro rosso intel beco par recognosserlo!”
Ma cierca nantra volta e là no ghe zera garafoni de aseo, ne con nastro e ne sensa
nastro.
Lora la mama la ze ndata zo ela in cantina. Varda in qua e varda in là, ela la gà visto el
canton andove che ghe zera i garafoni svodadi par i cantori ntela fara de la note vanti.
- Vàrdelo là andove che'l ze! Quel là con un nastro rosso ligà! Ciàpelo su e pòrtelo
in cosina...”
Quando che Albino lo gà tolto su el se gà inacorto che'l zera liviano. Vodo del tuto!
Proa snasarlo, e el gaveva pròpio odor de aseo, e de quel ben stagionà! Ma quando
saralo stato doperà?

Lora Albino ghe ze vegnesto in mente la stòria che i convidadi, tornando casa, i zera
stati, molando ruti asedi tuta la note ...
Bela fadiga che i ruti i zera asedi... Pensandose de esser drio bever vin i gaveva parà zo
un garafon intiero con sìnque litri de azeo ...
Ma la Amàbile ancora la ze stata bona de catarghe la parte alegre de la sgionfa de aseo.
“-Ben, Albino... El aseo el sbrusa ma nol fà mia la ciùca. Nte la sbionsa che romai i
zera, se i gavesse ancora bevesto nantro garafon de vin i starìa tuti là butadi in cantina. E
invesse de farghe el sià solche a uno, mi me gavarìa tocà fàrghelo a tuti, e ti giutarme a
darghelo in boca a lori. Cossita semo stati pi descansadi...”
Topo