El Dotor Italiano - Ademar Lizot

sexta-feira, 6 de junho de 2025

Clica qua, par scaricar el àudio.
Par ascoltar la stòria, clica soto:








EL DOTOR ITALIANO

Autor: Ademar Lizot
Revision: Loremi Loregian-Penkal e Juvenal Dal Castel




Là par i ani 50, la dècada de oro del sècolo passà, noantri sèrino de star nte un paesel postà fra le coline, querte de erba mate, vignai e verdolini boschi. Figueira Alta zera el suo pomposo nome. Ma, dopo, quando el ga deventà munissìpio, i ghe ga cambià el nome par Arvorezinha e, cola emansipassion, ze rivà el primo dotor dela nova sità. El zera un mèdego dela region del Véneto, dela provìnsia de Pàdova, se no me sbàlio.

Darwin Buglietti el zera el suo nome, e el clinicava nte un rùstego ospedal, de parede de tole de pin, scarso de remèdii e strumenti sirùrgichi, soratuto quei che se feva bisogno par far i esami dei maladi. Ma, stesso, el compia la so nòbile mission par, con stragranda dedicassion, tender a tuti quanti. Paron de una ecelente formassion clìnica, el fea dela pi sémplisse intervension, come far i punti in qualchedun che el se gavea taià col cortel, fin operassion de alto rìs-cio, come quela che la ghe ga tocà sotométerse la mia cara mama.

Cossì, nte una s-ciantina de tempo, el ga conquistà fama de esselente clìnico, rispetà da tuti, parché el tratea de tute le malatie del corpo umano. Ma se qualchedun san come un corno el fea finta de sentir qualche dolor, el ghe disea:

- Gavesse mi solche questo dolor, in questa età tua…

Tantìssime volte el ze stà ciamà ala casa dei coloni che, par ricéverlo, i netea la stansa, i scambiea i linsioi del leto e, anca, le robe de soto del malà. Anca i pareciea na mastela con àqua, insieme de un portassaoneta, col pi bel sugaman.

Par ndar trovar i maladi, el doperava un zipe, modelo 44, una relìchia dela Seconda Guera che, par rivar ala casa dei coloni, el ghe tochea ndar in giro, su e zo par i monti, par rùsteghe stradete, verte dale bèstie e dala gente.

Quando el rivea, zera un vero evento. El disbarchea del zipe, de fatiotina bianca e capel bianco, anca quel. Cola so valisa in man, cola barba fata, tuto profumà, el fea alsar su na granda amirassion fra i contadini. Con afetooso e seren vardar, acompagnà de feducioso soriso ntei lavri, el saludea a tuti.

Dopo, intanto che la fameia la restea ntela stansa vissina, el esaminea el malà e, con calma, de un modo sémplisse e ciaro, sensa dimostrar na ecessiva preocupassion, el fea el diagnòstico e el scrivea la risseta, anca quela ben scrita, con na bela letra, par tuti quanti capirla. La paga del suo nòbile laoro, la restea al giudìssio del contadin. Ghera de quei che i lo paghea con soldi, altri con produti agrìcoli, soratuto formaio, salame e vin, ma quei pròpio pòveri, solche con:

- Gràssie dotor, che el Signor Dio el ve paghe!

Al partir, solche a forsa de tanta insistensa, el acetea bever un bicier de vin, quel riservà ai vistanti ilustri.

L`è stà ntela sità de Pelotas, RS, come professor académico dela Facoltà de Medissina, che el ga finio la sua tragetòria profissional e, ai di de ancoi, se non el ze mia in paradiso, el ze vissin, e anca mi ghe digo:

- Gràssie, dotor Darwin!



O DOUTOR ITALIANO


Lá pelos anos cinquenta, a década de ouro do século passado, morávamos num pequeno povoado, rodeado por colinas cobertas de erva mate, vinhais e verdes bosques. Figueira Alta era seu pomposo nome, mas depois, quando foi alçado à categoria de município, trocaram o seu nome para cidade de Arvorezinha e, com a emancipação, chegou o primeiro doutor da nova cidade. Era um médico da região do Vêneto, da província de Pádova, se não me engano.

Darwin Buglietti era seu nome e começou a clinicar num rústico hospital, com paredes de tábuas de pinho, quase desprovido de remédios e instrumentos cirúrgicos, principalmente aqueles necessários para fazer os exames nos pacientes. Mas, ainda assim, este pioneiro médico cumpria sua nobre missão e, com grande dedicação, atendia a todos. Possuidor de excelente formação clínica, fazia do mais simples procedimento, como os pontos num ferimento à faca, até cirurgias de alto risco, como aquela que teve de submeter-se a minha saudosa mãe.

Assim, em pouco tempo, conquistou fama de excelente clínico geral, respeitado e referenciado, pois tratava de todas as doenças do corpo humano. Mas se alguém, são como um palanque de tarumã, fingia ter alguma dor, assim ele lhe dizia:

- Fique com ela, quisera eu ter só essa dorzinha, a esta tua idade!

Muitíssimas vezes foi chamado na casa dos colonos que, para recebê-lo, limpavam o quarto, trocavam os lençóis da cama e as roupas de baixo do doente. Também posicionavam um belo lavabo, com água, porta sabonete e o mais belo enxuga-mãos.

Para visitar seus pacientes, tinha um jipe modelo 44, verdadeira relíquia da Segunda Guerra que, para chegar nas casas dos colonos, descia e subia por montes e colinas, por rústicas estradinhas, dessas abertas por gado e gente.

Quando chegava, era um acontecimento: desembarcava do jipe de terno branco e chapéu, branco também. Com a valise na mão, bem barbeado e exalando um agradável perfume, provocava uma forte admiração entre os colonos. Com afetuoso e sereno olhar, acompanhado de confiante sorriso nos lábios, cumprimentava a todos.

Depois, enquanto a família permanecia na sala ao lado, ele examinava o doente e, com calma, de um modo simples e claro, sem demonstrar excessiva preocupação, dava o diagnóstico e fazia a receita, bem escrita, com bela caligrafia, para todos entender. O pagamento de seu nobre trabalho, deixava a critério dos colonos. Alguns pagavam em dinheiro, outros com produtos agrícolas, principalmente queijos, salames e vinhos, mas os bem pobres o pagavam só com:

- Obrigado doutor, que Deus Nosso Senhor te pague!

Ao partir, só com muita insistência aceitava tomar um copo de vinho, aquele especial, reservado às visitas ilustres.

Foi na cidade de Pelotas, RS, como professor na Faculdade de Medicina, que finalizou sua vida profissional e agora, se não está no céu, está vizinho, e eu também digo:

- Muito obrigado, Dr. Darwin.





La maledission dei nomi dei fioi - Jaciano Eccher

terça-feira, 3 de junho de 2025

Clica qua, par ascoltar la stòria.
Par scaricar el àudio, clica soto:


La maledission dei nomi dei fioi

Stòria del libro Ricordi dei Nostri Noni.




El me Nono, Alcides Bertotti, e la me Nona, Ana Greggio Bertotti, i ga slevà sédese fioi, trédese de lori i ze vivi fin ai di de incoi. Tre i ze morti ancora da bambini e, coinsidensa o nò, tuti sti tre i gavea el nome con la prima lètera difarente dei altri.

I fioi òmini che i se ga slevai con salute i ze, in òrdine dei pi vècii ai pi zóvani: Dorvalino, Delsino, Delvino, Dilmar, Dilceu, Deomar e, par ùltimo, i gemei Docimar e Deomir. Tuti i fioi òmini, vivi, i scomìnsia con la lètera D. Le done, slevade con salute, che le vive fin incoi, in òrdine de età le ze: Nair, Nelsi, Neusa, Nelita e Nádia. Tuti i nomi dele fémene vive i scomìnsia con la lètera N.

Fra i fradei Dilmar e Dilseu ga nassesto nantro tatin, i me noni i lo ga batesà col nome de Rosalino. Ma, par la tristessa dela fameia, con sei mesi de vita el bambin ga ciapà una bruta soltura e, in pochi giorni, el ze morto. Me mama la zera belche nassesta quando questo tatin el ze morto prematuro.

Sti ani le fameie le zera tanto grande e la me Nona la ze restada insinta nantra olta. Sto colpo, ghè vegnesto al mondo la Carmen. Con oto mesi de vita, la Carmem la ze morta de varissela. Me Nona ga sofresto tanto con la pèrdita dei due fioleti in tan poco tempo, ma el destin ancora no el gavea finio de far el sércio dela triste stòria. Ze nassesta nantra fiola e, nantra volta, fursi par consolarse, i ghe ga metesto el nome de Carmem, ma la ze morta anca questa, in questo colpo con un mese de vita, par via de problemi ntel cuor.

Fursi, ze stata solche na coinsidensa, ma fin i ùltimi giorni de vita, la me Nona Ana sempre la gavea in mente che se la gavesse messo i nomi de acordo come i gavea messo ai altri fioi, sti tre fioi i podaria esser vivi fin incoi anca lori.


A maldição dos nomes dos filhos


Meu avô, Alcides Bertotti, e minha avó, Ana Greggio Bertotti, tiveram dezesseis filhos, treze deles estão vivos até hoje. Três morreram ainda bebês e, por coincidência ou não, todos os três que faleceram tinham o nome com a primeira letra diferente dos demais.

Os filhos homens que cresceram saudáveis são, em ordem dos mais velhos aos mais jovens: Dorvalino, Delsino, Delvino, Dilmar, Dilceu, Deomar e, por último, os gêmeos Docimar e Deomir. Todos os filhos homens, vivos, começam com a letra D. As mulheres, que cresceram com saúde, que vivem até hoje, em ordem de idade são: Nair, Nelsi, Neusa, Nelita e Nádia. Todos os nomes das mulheres vivas iniciam com a letra N.

Entre os irmãos Dilmar e Dilceu nasceu outro menino, que meus avós o batizaram com o nome de Rosalino. Mas, para tristeza da família, com seis meses de vida, o menino foi acometido por uma “virose” intensa e, em poucos dias, morreu. Minha mãe já havia nascido quando este menino morreu prematuramente.

Antigamente, as famílias eram numerosas e minha avó engravidou novamente. Dessa vez, veio ao mundo Carmem. Com oito meses de vida, a Carmem faleceu vítima de varicela. Minha avó sofreu muito com o falecimento dos dois filhos em tão pouco tempo, mas o destino ainda não havia encerrado o ciclo da triste história. Nasceu outra filha e, novamente, talvez por consolo, colocaram o nome de Carmem, mas esta também morreu, dessa vez com um mês de idade, em decorrência de problemas cardíacos.

Talvez tenha sido somente mais uma coincidência, mas até os seus últimos dias de vida, minha avó Ana sempre refletia que, se ela tivesse escolhido os nomes seguindo a mesma lógica dos demais filhos, aqueles três filhos poderiam também estar vivos até os dias de hoje.

Testo: Jaciano Eccher

Revision: Loremi Loregian Penkal e Juvenal dal Castel



150 ani de imigrassion taliana ntel Rio Grande do Sul

quinta-feira, 29 de maio de 2025

 Incoi son qua par parlar dele festività dei 150 ani de imigrassion taliana ntel Rio Grande do Sul, questa comemorassion spessificamente ga sucesso a Ijuí-RS, de 13 a 20 de maio. Mi (Jaciano Eccher) go partessipà dei primi momenti dela festa, quando al giorno 13 go cantà e parlà sora la nostra cultura ntel "Centro Cultural Regional Italiano de Ijuí".

Ntela ocasion anca ga cantà altri grupi taliani e anca se ga presentà grupi de balo. Vardé un per de ritrati che ga fato Altamir Antonini, dopo anca ga el vìdio par chi vol veder:



























El Cambio dei Bambini - Ademar Lizot

quinta-feira, 15 de maio de 2025

Clica qua par scaricar el àudio
Par ascoltar sensa scaricar, clica soto:





El Scàmbio dei Bambini


Autor: Ademar Lizot
Revision: Loremi Loregian-Penkal e Juvenal Dal Castel



Questo rilato no el ze mia na fantasia, ma, si, un fato veramente sucedesto nte una pìcola sità, localisada fra la Serra e i campi de Soledade. L`è stà al final dei ani 50, quando, nte una matina del mese de maio, ntela maternità del pìcolo ospedal, ga nassesto due tosatei. Un el zera dissendente de imigranti italiani e quelaltro de gaussi brasiliani.

Però, nte quela matina, fursi par via de na ciavada del destin, fursi par via dela poca pràtica dela infermiera che, par sbàlio, la ga cambià la targa de identificassion dei due pena nassesti, i genitori i li ga portadi casa trucadi e, sensa gnente saver de quel sbàlio, i li ga registrai e batesemai.

Quel de orìgine taliana, in omàgio al magnìfico poeta fiorentino, el ze stà registrà col nome Dante, e quelaltro, in memòria de un general dela Revolussion Federalista, el ze stà ciamà de Gumercindo.

E, cossì, i due tosatei, sensa gnanca una contrarietà, i ga passà la so infànsia. Gumercindo ntela campagna, scoltando el relìnsio dei cavai e el sbaregamento dei boi e Dante al paese, dadrio del balcon de una casa comersial.

Ma, dopo de una s-cianta de tempo, quando la fisionomia dei bambini la ga scominsià a finir de stamparse, saltea ai òcii de tuti la scarsa someiansa coi genitori. Cossì, se ga alsà su la sospeta che i zera stai scambiadi pena nassesti.

I genitori de Dante i ze stai i primi a questionar el ospedal che, dopo de far na risserca ntei so archivi, el ga confermà che, nte quela data, due tosatei i gaveva nassesto e squasi ala stessa ora. Come no i gaveva pi el indirissio del`altra fameia, l`è stà el prete dela comunità che el ga sercà de catarli fora.

Però, zera massa tardi par desfar quel traumatisante scàmbio, parché ntel cuor dei tosatei, i sentimenti i zera inradisadi e, cossì, pieni de determinassion, no i ga mia acetà scambiar de genitori e, cossì, a tuti quanti, i ghe ga tocà portar passiensa e acetarli come ligìtimi fioi.

Alora, Dante, come se el gavesse el spìrito de Alighieri, el ze ndato in serca dela cultura. Cola intension de farse prete, el ga studià come interno, ntel Seminàrio Diocesano, ma dopo de una s-cianta de tempo, el se ga incorto, che no el gaveva mia la vocassion par la vita religiosa, e el ga sielto studiar ntela facoltà de dirito, ndove el se ga laureà avocato e, dopo, el ze deventà promotor de giustìssia. Ntela so vita profissional, paron de una potente vose, el zera un orador esaltà, del verbo infiamà che, ntela magia del suo intenso lirismo, el gaveva sempre un messàgio de fradelansa, fondamentà ntela verità. Cossì, in serca dela giustìssia e dela igualità, coraiosamente el ze deventà difensor dei diriti umani.

Gumercindo, se anca el sàngue imigrante che el ghe corea ntele vene, el se ga slevà su ntel duro laoro dela campagna e el ze deventà un legìtimo gausso, brao lassador, speriente domador de cavai e paron de na granda propietà de tera, con depì de mila bèstie.

Cossì, el tempo el ghe ga passà, fin che, là par el scomìnsio dei ani 90, nantra volta el destin, el ga metesto el naso ntela vita dei scambiadi, ma adesso, par cavarse via dela ciavada, che ani indrio el ghe ga fati passar. L`è sta quando el fiol del fasendero Gumercindo e la fiola del avocato Dante i se ga impassionai e la forsa de quela passion la ga portà un final felisse ala stòria dele due fameie.


A troca dos bebês


Este relato não é uma ficção, mas, sim, um verdadeiro fato sucedido numa pequena cidade, localizada entre a Serra e os Campos de Soledade. Quando, ao final dos anos 50, numa manhã de maio, na maternidade do pequeno hospital, dois meninos nasceram. Um era de origem italiana e o outro era gaúcho, brasileiro.

Porém, naquela manhã, talvez por um capricho do destino, ou talvez devido à inabilidade da enfermeira que, sem querer, trocou as placas de identificação dos recém-nascidos, os pais levaram para casa os filhos trocados e, sem nada saber, os registraram e batizaram.

O de descendência italiana, em honra ao poeta Fiorentino, recebeu o nome Dante. O outro, em lembrança a um general da revolução Federalista, levou o nome de Gumercindo.

Assim, os dois meninos, sem nenhuma contrariedade, passaram suas infâncias. Gumercindo na estância, escutando relincho de cavalos e mugidos de bovinos, e Dante, na cidade, atrás do balcão da casa de comércio dos pais.

Mas, depois de algum tempo, quando os meninos começaram a definir suas fisionomias, ficou saliente a falta de semelhança com os pais. Então, surgiu a forte suspeita que haviam sido trocados ao nascer.

Os pais de Dante foram os primeiros a questionar o hospital que, depois de verificar os arquivos, confirmou que, naquela data, dois meninos haviam nascido e quase na mesma hora. Como não tinham mais o endereço da outra família, foi o padre da comunidade que foi em busca de reunir as duas famílias, para desfazer a traumática troca.

Porém, era muito tarde para desfazer a traumática troca, pois os sentimentos já estavam enraizados no coração dos meninos, que, cheios de determinação, não aceitaram trocar de pais. Então, só restou a todos aceitar que eram seus legítimos filhos e foi assim que cresceram.

Dante, como se tivesse o espírito de Alighiere, foi em busca da cultura. Com o desejo de ser padre, estudou no Seminário Diocesano, mas, depois de um tempo, ao descobrir-se sem vocação para a vida religiosa, decidiu estudar na faculdade de direito, onde laureou-se advogado e promotor de justiça que, na vida profissional, com sua potente voz, foi orador exaltado, do verbo inflamado que, na magia de seu lirismo, tinha sempre uma mensagem de fraternidade, fundamentada na verdade. Assim, em busca de justiça e igualdade, briosamente tornou-se defensor dos direitos humanos.

Gumercindo, apesar do sangue imigrante que lhe corria nas veias, endureceu no estafante trabalho da campanha, e tornou-se um verdadeiro gaúcho: laçador, domador de cavalos e proprietário de fazenda, com mais de mil bovinos.

Assim, se passou o tempo, até que, lá pelo começo dos anos 90, o destino novamente se intrometeu na vida dos trocados, mas, desta vez, para suavizar a cilada que anos atrás ele havia perpetrado. Foi quando o filho do estancieiro Gumercindo e a filha do advogado Dante se apaixonaram perdidamente e a força daquele amor trouxe um final feliz à história das duas famílias.







EL GENERAL - Ademar LIzot

quinta-feira, 8 de maio de 2025

Clica qua, par scaricar el àudio.
Par ascoltar sensa scaricar, clica soto:





EL GENERAL


Autor: Ademar Lizot
Revision: Loremi Loregian-Penkal e Juvenal Dal Castel



Co sero ceo, ntela casa dela me fameia, dadrio del cortivo, ghera un bel punaro, ndove se slevea depì de 15 galine, e quel che el gavea el incàrico de ténderle, parché sensa de lu no ghe saria mia i ovi, el zera un gal, cole pene maciade de bianco e negro, de modo che le parea grise. El zera cossì lustroso, supèrbio e portentoso, che ghe manchea sol le stele ntele spale par esser un general.

Ma, par via dela so gresta rossa e dela so papada, cossì rossa anca quela, che la parea un fassoleto color de sàngue sgorlando al vento, el mio pupà el lo ga promovesto e el lo ga soranominà de General Garibaldi.

A ogni santa matina, con rigor militar, el mantegneva la so dissiplina. Cola pressision de un orològio svìssero, el sonea el alarmo par desmissiar le bèstie e i cristiani. Dopo, via par el di, el suo laoro no el zera poco, parché fora de tender le galine, anca el ghe tochea star sempre atento par, coi so sporoni in ponta e ben gusadi, mantegner cagni e volpe distante del punaro.

Nte quel tempo, la vita la zera pi calma e la gente no la zera mia fastidiosa come quela de adesso e, cossì, el gal el podea cantar tranquilo, come se el fusse un vero tenor de òpera, mostrarse col so petoral, par dar el segnal dela ora, par slongar el col verso al sol, come che a ciamarlo, par farse avanti, a far el so dover.

El General Garibaldi el ze stà el capo del punaro par depì de tre ani. El fea parte dela fameia e el suo cantar, parte dela nostra vita. Fin che el se ga invecià e el ze stà sostituì da altro polastro pi gióvano, parché no el zera pi bon de tender le galine e gnanca de parar via i can e le volpe. El zera, romai, un re che el gaveva perso el so regno e saltea ai òcii el suo avilimento.

Fin che, nte una fatìdica matina, come sempre el fea, el ga zolà su al querto del punaro, ma quando el ga verto la gola par cantar a tuta vose, un fulminante ataco el lo ga trato zo, stirà al sol, col beco pien de bave, in meso a una nùvola dele sue pròpie pene.

Cossì, sbarossà, no el parea pi un general, chissà un Don Chissote, quel cavalier de trista figura, che el girava el mondo in serca de aventura, a far guera contra i mulini menai a vento e ale ingiustìssie del mondo. Un vècio gueriero che, ntel furor dela batàlia, se anca ferì, no el osava mai de dolor e l`è stà cossì, in silénsio, che el ze cascà zo morto in tera.

Nissuni i ga pensà in cosinarlo, parché tuti quanti i ghe devotea una sinciera simpatia. Quando el nono el ga proà dir che, la so carne, se anca massa dura par la so età, ancora cossì la gavaria de esser tanto bona, sugosa pròpio al punto par un delissioso brodin, alora la nona la ghe ga dito su:

- No gheto mia sentimenti col pòvero gal, gnanca rispeto al eroe Giusepe Garibaldi? Svergògnete!

Lo gavemo sepolio dadrio del punaro. El zio, che el gaveva fato el soldà, intanto che con gaitina de boca el sonea la màrcia fùnebre, noantri, perfiladi, se fea el saludo militar.


O GENERAL


Quando era criança, na casa da minha família, atrás do pátio, tinha um grande e belo galinheiro, onde se tinha em torno de 15 galinhas e quem era o encarregado de atendê-las, pois sem ele não haveria ovos, era um galo, que tinha as penas com manchas brancas e negras, da raça carijó e, tão lustro, orgulhoso e portentoso, que só lhe faltavam as estrelas da patente para ser um general.

Mas, como sua crista vermelha e a papada também tão vermelha, que até parecia um lenço cor de sangue tremulando ao vento, então, mesmo sem as patentes, meu pai o promoveu e o apelidou de general Garibaldi.

Toda santa manhã, com rigor militar, ele mantinha a disciplina. Com a precisão de um relógio suíço dava o aviso para despertar os animais e as pessoas. Depois, ao correr do dia, seu trabalho não era pouco, pois além de ter que atender as galinhas, também tinha que estar sempre atento com seus longos e afiados esporões, manter cães e raposas longe do galinheiro.

Naqueles tempos, a vida era mais calma, e as pessoas não eram melindrosas como essas de agora, assim, o galo podia cantar tranquilo, como se fosse um verdadeiro tenor de ópera, mostrar seu peitoral, para dar o sinal da hora, para esticar o pescoço em direção ao sol, para convocá-lo a fazer seu dever.

O General Garibaldi foi o chefe do galinheiro por mais de três anos. Fazia parte da família e o seu cantar, parte de nossas vidas. Até que envelheceu e foi substituído por um galo novo, pois não conseguia mais atender as galinhas, nem afugentar cães e raposas. Era um rei que havia perdido seu reino e visível seu desânimo.

Até que, em uma fatídica manhã, como sempre fazia, subiu no telhado do galinheiro, mas ao abrir a goela para cantar a toda voz, um ataque fulminante o derrubou e, numa nuvem de suas próprias penas, caiu estirado ao sol, com o bico cheio de baba.

Assim estraçalhado, não parecia mais um general, talvez um Dom Quixote, aquele cavalheiro de triste figura, que girava o mundo em busca de aventuras, combatendo moinhos de vento e as injustiças do mundo. Um velho guerreiro que, no furor da batalha, embora ferido, não gritava de dor, em silêncio, caiu morto.

Ninguém pensou em cozinhá-lo, pois todos lhe devotavam sincera simpatia. Quando o vovô tentou argumentar que sua carne, embora dura pelos anos, ainda assim deveria fornecer um delicioso brodo, então, a vovó o repreendeu:

- Não tens sentimentos pelo pobre galo, nem respeito ao herói Giusepe Garibaldi?

O sepultamos atrás do galinheiro. O tio, que havia prestado serviço militar, enquanto com sua gaitinha de boca executava a marcha fúnebre, nós, perfilados, batíamos continência.


EL OIO SANTO DELA NONA - ADEMAR LIZOT

sexta-feira, 25 de abril de 2025

Clica qua par scaricar el àudio.
Par ascoltar  la stòria, clica soto:





EL OIO SANTO DELA NONA


Autor: Ademar Lizot
Revision: Loremi Loregian-Penkal e Juvenal Dal Castel




Questo rilato el ze in ricordo ala mia cara nona Carolina Lanfredi Lisot.

L`è stà giusto nte un giorno de abril de 1958 che el pàroco dela ciesa del Munissìpio de Dr. Ricardo, una bela sità dela Serra Gaúcha, el ze vegnesto ala colònia de Linha Bonita par darghe el oio santo ala nostra cara nona.

El pàraco el zera un prete dei tempi ndati, che, se anca no el pissea mia sentà, el vestiva sempre le còtole, par dir meio, la tónega, piena de botoni. In testa el portea el capel col capùcio tondo e, par ndar in giro, el gaveva la so mula, mansa come una piégora. Nte quel giorno, quando el ze rivà davanti dela casa dei noni, ndove ghera el capitel in omàgio a Santa Luzia, quela dei òcii cavadi via, el ga desmontà zo. Ma nò sensa fadiga, parché la tónega negra che, de tanto smaria, la tirea al verdo e la ghe ga strapaià i movimenti dele gambe. Alora, la mula, indifarente a lu e ala bianchessa infiamada del sol, la ga scominsià a russar el muso ntei sassi, in serca de morsegar qualche gambarola de pasto.

Suito dopo, el ze ndà in serca dela dona malada che, povereta, fea mesi che la zera mal ciapada. La gaveva squasi 80 ani, età che, nte quei tempi ndati, ciare done le gaveva la gràssia de rivar fin là. Le moria squasi sempre prima dei òmini, parché, fora i pesanti laori, anca ghe tochea ver na strica de fioi. Ela, par 14 volte, par 9 mesi, la ga portà un bambin in pansa.

Ntela stansa dela nona, se anca la pòvera mobìlia, ghera un bel lavabo, cola so portassaoneta de porselana francesa, e el leto, anca quel rùstego, el gaveva par sora dela testiera le imàgine de Santantoni e de Santa Luzia, i so santi de devossion.

Quando el prete el la ga vista, meso indormensada ntei linsioi neti e bianchi come la neve, par una s-ciantina de tempo, el ze restà a remirar le so massele rosse e el so viso seren. Par un s-ciantin, fursi, el ga pensà che quel viso, iluminà dai soave ràgii del sol del autuno, el se meritea de esser scolpi in marmo bianco.

A pian, la ga verto i so òcii verdolini e, quando la ga visto el prete cola tónega negra, la alba bianca e la piseta dorada, tuta carga coi sìmboli litùrgichi, alora la se ga nincorta cossa che el zera vegnesto far, parché, se anca saltea ai òcii che la zera mal ciapada, al punto del color gialdo dela so pel esser cossì trasparente che, se la bevesse un cicheto de vin rosso, el gavaria de farse veder a corer zo par la so gola, ancora cossì, la zera parona del suo giudìssio. Dopo, intanto che el prete, col santo libro in man, el se pareciea par darghe i oii santi, ela, come se la volesse alsarse su del leto, la ga domandà ala so fiola el so vestì gialdo con liste biache, pròpio quel che a ogni doménega la ndea ala Santa Messa.



A EXTREAMA UNÇÃO DA VOVÓ


Este relato é em lembrança à minha querida avó, Carolina Lanfredi Lisot.

Foi em um dia de abril de 1958 que o pároco da igreja do Município de Dr. Ricardo, uma bela cidade da Serra Gaúcha, chegou na colônia de Linha Bonita para ministrar a extrema unção à nossa saudosa vovó.

O pároco era um verdadeiro padre do tempo antigo que, embora não urinava sentado, sempre vestia a longa batina, cheia de botões. Na cabeça usava o chapéu de cúpula redonda e, para deslocar-se pelas comunidades, tinha uma mula, mansa como uma ovelha. Naquele longínquo dia, ao chegar em frete à casa de nossos avós, onde ainda tem o capitel em honra à Santa Lúcia, lá, desmontou. Mas não sem alguma dificuldade, pois a longa batina negra, que de tanto desbotada parecia verde e lhe dificultava o movimento das pernas. Então a mula, indiferente a ele e à brancura inflamada do outonal sol, começou a esfregar o focinho nas pedras, em busca de alguma gramínea.

Em seguida, foi ao encontro de nossa nona, che há meses se encontrava enferma. Quase 80 anos tinha, idade que, naqueles tempos, poucas mulheres tinham a fortuna de chegar e morriam quase sempre antes dos homens, pois, além dos pesados trabalhos, tinham que dar à luz a uma penca de filhos. Nossa avó, por 14 vezes, por 9 meses, carregou um bebê no ventre.

No quarto de nossa avó, embora a pobre mobília, havia um belo lavabo, com saboneteira de porcelana francesa e, sua cama, embora rústica, tinha acima da cabeceira, penduradas na parede, as imagens de Santo Antônio e de Santa Lúcia, seus santos de devoção.

Quando o padre a viu nos lençóis limpos e brancos como neve, ficou em silêncio a admirá-la. Talvez naquele momento pensou que aquele rosto, iluminado pelos suaves raios do outonal sol, merecia ser esculpido em mármore branco.

Lentamente, ela abriu seus verdes olhos e, ao ver o sacerdote, com sua batina, de alba branca, toda bordada de símbolos litúrgicos, por cima, então entendeu o sentido de sua visita, pois, embora era visível a sua fraqueza, devido à palidez de sua pele ser tão transparente que, se ela tomasse um gole de vinho tinto, se poderia vê-lo descer pela sua garganta, ainda assim, era dona de seu juízo e, enquanto o padre, com o santo livro em mão, se preparava para dar-lhe a extrema unção. Ela, como se quisesse levantar-se da cama, pediu a uma de suas filhas seu vestido amarelo com listas brancas, justo aquele que, todo domingo vestia para ir à Santa Missa.

GIULIA, CARA GIULIA - Par Ademar Lizot.

quinta-feira, 17 de abril de 2025

Clica qua par scaricar el àudio
Par ascoltar la stòria, clica soto:

        

                   



Testo: Ademar Lizot
Revision: Loremi Loregian Penkal e Juvenal dal Castel.


GIULIA, CARA GIULIA  


Questa storieta, tanti ani fà che, sentà ntela cassa dela legna, dadrio del fogolaro, la go scoltada. La ze un comovente rilato sora una toseta, che la se ciamea Giulia, una bela toseta, che la podea esser stata la mia nona, o fursi la tua. Giulia la zera la primogénita, fiola de una fameia de pòveri contadini, che, su par le coline dela Serra Gaúcha, i laorea dela matina ala sera. Però, ga sucedesto a questa fameia, che una s-ciantina vanti che Giulia la compisse i 12 ani de età, Pierina, la so mama, al guadagnar el so quinto bambin, la ga buo el parto tanto difìssile, che la ze morta, poareta, dassando el pena nassesto òrfano de mama. Dopo del funeral, se anca i zera tuti tristi, nissuni pi i li ga visti pianzer, parché le làgrime dei so òcii le zera belche sute. Alora, el suo pupà el ghe ga dito ala Giulia: - Giulia, cara Giulia, ti te sì la pi grandeta. Cossì, de ancoi avanti, te toca a ti sostituir la tua mama ntei afari dela casa. Alora, par la Giulia, la se ga finia la so infànsia e no la ga mai pi podesto studiar, parché le so manine le zera pi importante a casa, che la so testa in scola. Nte quel tempo, Giulia no la cognossea gnanca el valor dei soldi, ma nte una s-ciantina de tempo, la savea dir quanto costea un chilo de sùchero, meso de sal e una s-cianta de café. Anca la savea la ideal temperatura del late, dela ciùcia del so fradeleto pi ceo e la giusta misura de farina, late e ovi, che la gavea de bisogno par far la pasta del benedio pan, che, se anca ntela so casa solche ai sabi e doméneghe i lo magnea, zera ela che la lo fea. Anca la polenta la zera ela che la la fea e due al di. Una ala matina, par tuti, e una ala sera, par el suo pupà, che el restea fora de casa tuto el di a laorar. De matina bonora, al partir el se portea adrio el merendin: cìnque, sei fete de polenta e formaio, acompagnà de mesa botìlia de vin. Al scurir, quando el ritornea, el zera sempre straco. Cossì, ai so òrfani de mama, poche volte el li caressea, ma, se anca el zera scarso de afeto, i so fioleti i savea el tanto che i zera duri i cali dele sue man. Quando la Giulia la ghe tochea portar el mìlio o el formento al molin, i so fradeleti i pianzea. Alora, el pi grandeto el tegnea ntei so brassi el pi ceo, con 10 mesi de vita, che, insieme dei altri tre fradeleti, el zera sempre tacà ala Giulia, che, romai, i la ciamava de mama. La fontana del`àqua la zera ntel vale e, par ndar torla, Giulia, coi pié descolsi, la caminea zo par la colina e, dopo, al rampegar su par la riva, col baldon pien, i sudori i ghe corea zo par la fàcia. La zera solche una toseta, ma la savea cossa che zera el mal de schena. Nte quei momenti, ntela luce del fondo dei so òcii, la mantegnea la imàgine dela so agonisante mama, butada zo ntel leto, òcii stropadi, viso sfondà e sensa color, col ùltimo fià de vose a suplicarghe: - Giulia, cara Giulia, te racomando de tender i to fradeleti, i to fradeleti!

GIULIA, QUERIDA GIULIA (tradução)


Esta história, há muitos anos que, sentado na caixa da lenha, atrás do fogão, a escutei. É um comovente relato sobre uma menina, que se chamava Giulia, uma bela menina, que poderia ter sido minha avó ou, talvez, a sua. Giulia era a primogênita de uma família de pobres colonos, que, nas montanhas da Serra Gaúcha, trabalhavam de sol a sol. Porém, aconteceu a essa família que, um pouco antes de Giulia completar 12 anos de idade, Pierina, sua mãe, ao dar à luz ao quinto filho, devido ao parto difícil, faleceu, deixando o recém-nascido, órfão de mãe. Depois do funeral, embora estivessem todos tristes, ninguém mais os viu chorar, pois as lágrimas de seus olhos já haviam secado. Foi quando o pai de Giulia lhe disse: - Giulia, querida Giulia, tu és a primogênita. Assim, toca a ti de substituir tua saudosa mãe nos afazeres da casa. Então, a infância de Giulia findou-se e também não pode mais estudar, pois suas mãozinhas eram mais importantes em casa que sua cabeça na escola. Naquele tempo, Giulia não conhecia nem o valor do dinheiro, mas, em pouco tempo, sabia dizer quanto custava um quilo de açúcar, meio de sal e uma medida de café. Também sabia a temperatura ideal do leite, da mamadeira do nenê e a justa quantia de farinha, ovos e leite para fazer a massa do sagrado pão, que, embora em sua casa só aos sábados e domingos o comiam, era ela quem o fazia. Também a polenta, cozinhava e, duas ao dia, uma de manhã para todos e uma ao anoitecer para seu pai, que trabalhava o dia inteiro longe de casa. De manhã cedo, quando partia, levava a marmita com 5 fatias de polenta, 5 de queijo e meia garrafa de vinho. Ao escurecer, quando cansado retornava a seus filhos, órfãos de mãe, pouco os acariciava, mas embora lhes desse pouco afeto, eles sabiam o quanto eram duros os calos de suas mãos. Quando Giulia ia levar milho ou trigo ao moinho, seus irmãozinhos choravam, então o mais grandinho abraçava o mais pequeno (10 meses de idade) que, junto aos outros 3, estavam sempre abraçados à Giulia, a quem já chamavam de mãe. A fonte de água potável ficava no vale e, para buscá-la, Giulia, com os pés descalços, descia a colina e, ao subir com o balde cheio, o suor pela face lhe escorria. Era só uma menina, mas já sabia o que é dor nas costas. Naqueles momentos, na luz de suas retinas surgia a imagem da sua agonizante mãe, deitada na cama, olhos fechados, rosto sugado e sem cor, com um último fio de voz a suplicar: - Giulia, querida Giulia, cuide de teus irmãozinhos, de teus irmãozinhos!

Delvo, Delvin - Roberto Arroque

segunda-feira, 14 de abril de 2025

Clica qua, par scaricar la mùsica

Sugerimento de publicassion:
Heitor Castoldi.



Testo dela canson Delvo, Delvin


Sul alto, quasi-quasi in cielo
Làssio chel sol me scalde ‘l viso
Me sento de rivar in paradiso
Ritorno a la mia dolce gioventù

Se vede come el mondo è belo
Se crede nela glòria del Signor
(Due volte:)
I abismi noi me fà paùra
Me porta in le sue man Giesù

Ritornello:

Delvo, Delvin / el và co’l sestelin
El primo de la vendima / perfuma la matina
Delvo, Delvin
Ma belo, gnancor tastada!
E ‘la fin de la so strada
(Due volte:)
Ghe gnaca più un graspin...


Le forse, pimpianin, lassiando
La vècia man che martelava
Feniva la sua ùltima giornada
Sentiva, l’era ‘l ùltimo laór

Sul mondo non se pesta in fiori
Ma ‘l core pianzerà, sempre, al partir
(Due volte:)
Ancora, in boca, un bel soriso
Nel peto, sol un gran dolor!


Curiosidades!

A canção Delvo, Delvin. trata de
ambos os modos com que o protagonista da canção
era conhecido na cidade de Serafina Corrêa, ele se chamava Delvino Nardi.
O segundo apelido, Delvin, também fazia um trocadilho
que significa "do vinho". Ele não era beberrão, mas não se importava que o chamassem assim.
A música foi composta em 1992, para figurar em um festival que acontecia em Serafina Corrêa-RS.


Una Létera - Ademar Lizot

segunda-feira, 7 de abril de 2025

Clica qua par scaricar el àudio.
Par ascoltar la stòria, clica soto:




UNA LÉTERA


Autor: Ademar Lizot
Revision: Loremi Loregian-Penkal e Juvenal Dal Castel
Publicassion: Jaciano Eccher



“Signorina Letícia, con tanto afeto, te scrivo questa leterina. Scusa la rusteghità dela mia caligrafia, parché i mei dei pieni de cali de tanto laorar, na bela letra no i ze mia boni de far. Ma, ancora cossì, te scrivo, par dirte che mi, sempre che al caminar, passo davanti dela to finestra e te vedo dadrio del velo a vardarme, el mio polso, el polsa svelto e el mio sàngue el core ingelà ntele vene.

Gentil signorina, bisogna che te sàpie che mi, ala prima volta che te go visto, me go incorto che te vui tanto ben. Ntela primavera, coi so bei fiori, el odor che me par de sentir par ària ze el dolce profumo dela to delicata pel e, ntel inverno, coi so giorni fredi, cole so note maledete, no son mia bon de dormir, parché ntela luce del fondo dei mei òcii, ze stampada la imàgine del tuo viso soave, dei to lavri rossi, de tuta la to formosura che, par mi, la ze dele pi bele sculture che la natura la ga formà e incolorio.

Cara Letícia, se son degno dela to sincera simpatia, tanto me piaseria, ala doménega de matina, dopo dela Santa Messa, de brasseto, acompagnarte a casa tua, ndove go la speransa de esser benvegnù, parché la signora tua mama la cognosse la mia fameia, e el signor tuo pupà el sà che, se anca scarso de schei, son un tosato laorador, paron de un caval trotador e de una giunta de boi de bon valor.

Cara mia, par tuto el amor che consagro a ti, se te sì pròpio de acordo, cola rispetosa proposta che te go fato, no ocore mia mandarme una létera, basta sol, doménega, al trascorso dela Santa Messa, farme un segno coi to delicati dei, o sinò dame una strucadela, coi to bei òcii color del mar, che sarò el tosato pi felice del mondo intiero e, dopo de una s-ciantina de tempo, quando fra noantri vegnarà stabilirse una ressìproca fedùcia, alora, con tanto rispeto, parché a mi me piase el rispeto, sercarò de catar fora le meio parole par domandarghe ai to genitori el permesso par deventar el to moroso, col compromesso de noivar e maridarme con ti.

Signorina Letícia, che dolse che el ze el tuo nome, che dolse la sarà la mia vita insieme a ti. Ti te sarè la regina del mio regno. Ala sera, al butarse zo, el nostro leto, anca lu el gavarà de sorider. Ala matina, storno de felicità, me desmissiarò e, dopo de un amoroso baso, sotovose, ntela to delicata récia, te disarò:

- Amor mio, l`è ora de desmissiarse anca ti, i ràgii del sol i ze drio spontar, par sora del nostro profumoso giardin, iluminando i garòfoli rossi, le tulipe, che le càmbia del asul scuro al asul celeste, e le rose cola so splendorosa bianchessa.

Fiorindo Mesacasa, che el te vol tanto ben, el firma questa leterina.”





UMA CARTA


“Senhorita Letícia, com afeto te escrevo esta cartinha. Perdão pela minha rústica caligrafia, pois meus calejados dedos, de uma bela letra não são capazes. Mas, assim mesmo te escrevo para dizer-te que sempre que passo em frente a tua janela e te vejo, atrás da cortina, a olhar-me, meu pulso, pulsa, e meu sangue corre gelado nas veias.

Gentil senhorita, preciso que saibas che eu, desde a primeira vez que te vi, senti que te quero tanto bem. Na primavera, embora suas belas flores, o odor que sinto no ar é o doce perfume de tua delicada pele e, no inverno, com seus dias gelados e suas deprimentes noites, não consigo mais dormir, pois na luz de minhas retinas, tenho gravada a imagem de teu suave rosto, teus lábios vermelhos, toda tua formosura que, para mim, é das mais belas esculturas que a natureza esculpiu.

Querida Letícia, se sou digno de tua sincera simpatia, muito gostaria de, na manhã de domingo, depois da Santa Missa, acompanhar-te a tua casa, onde tenho a esperança de ser bem recebido, pois a senhora sua mãe conhece minha família e o senhor seu pai sabe que eu, embora desprovido de dinheiro, sou dono de um cavalo trotador e de uma junta de bois de bom valor.

Minha querida, por todo o amor que te dedico, se estás de acordo com a respeitosa proposta que te fiz, não é necessário mandar-me uma cartinha, basta só domingo, no transcorrer da missa, fazer com teus delicados dedos um sinal, ou senão com teus olhos, cor do mar, dar uma piscadinha, que serei o rapaz mais feliz do planeta inteiro, pois, em pouco tempo, quando surgir entre nós uma mútua confiança, então, com muito respeito, porque gosto de respeito, acharei as melhores palavras para pedir, a teus pais, permissão para namorar contigo, com o compromisso de noivar e casar.

Senhorita Letícia, que doce é teu nome, que doce será a minha vida junto a ti. Tu serás a rainha de meu reino. À noite, ao deitarmos, a nossa cama também vai sorrir. De manhã, tonto de felicidade acordarei e, depois de um amoroso beijo, sussurrando em tua orelhinha, te direi:

- Meu amor, é hora de acordar, pois os raios solares já despontam em nosso perfumado jardim, iluminando os cravos vermelhos, as tulipas, que trocam do azul escuro ao celeste, e as rosas com sua esplendorosa brancura.

Fiorindo Mesacasa, que muito te estima, assina esta cartinha.”

LA VESTIVA BIANCO - Ademar Lizot

quinta-feira, 27 de março de 2025

Clica qua, par scaricar el àudio.
Par ascoltar la stòria, clica soto:

.



LA VESTIVA BIANCO


Autor: Ademar Lizot
Revision: Loremi Loregian-Penkal e Juvenal Dal Castel



La stòria che ve conto, adesso, la go scoltada tanti ani fà, ma no la go mai desmentegada.

I contea che, là par i ani 40, ntela colònia de Linha Bonita, un bel paesel su par i monti dela Serra Gaúcha, ghera un colono de nome Vicente, che no el credea mia in gnente: ne ntel sopranatural, ne in ànime de altro mondo. Ma, come trameso el ciel e la tera, se trova indessifràbili mistèrii che non se pol mia spiegar, vardé sol cossa che ghe ga tocà.

L`è stà quando, nte una serta ocasion, par ndar comprar vedeloni de meno de ano, el ga viaià con destin a una propietà rural con slevamento de bestiame, localisada ntela region dei campi de Soledade. De matina bonora, a caval, el ga partio e, come el smontea sol par bever àqua o far una pissada, pena dopo mesdì, col caval tuto bagnà de sudori, el ze rivà al passo del rieto, a depì de 70 chilòmetri distante dela so casa. Là, intanto che el caval el pascolea e el bevea àqua, ala ombria de una piantona, el ga magnà pan, formaio e salame, che el portea ntela so sporta, fata de tessuto.

Dopo de una mesa oreta, el ga montà e cavalgà par una stradeta su ala riva del rieto, ma no el gaveva percoresto gnanca una sentenaia de metri, quando el caval, come se el gavesse visto na roba del altro mondo, el ga relinsià forte e el se ga impacà. Vicente, che no el zera mia dei pi spaurosi, par calmarlo, el ga smontà e, intanto che par le rèdene lo tirea avanti, el ga visto, soto una piantona a racolier more silvestre, una belìssima tosa, che vestiva bianco. Sorpreso, el ga ligà le rèdene del caval nte una soca de una piantela e, con rispeto, el la ga saludada e domandà se la savea ndove che zera la fasenda de un tal de Emiliano.

Sta tosa, con una soave vose, la ghe risponde che, se el la portea ntela garupa, la ghe mostrea ndove zera la fasenda. Alora lu, dopo de montar ntel caval, el ghe ga fato un afirmativo segnal e, ela, come se la gavesse la sveltessa del vento, la ghe ga saltà su in garupa del caval, tegnéndosse in lu. El caval, che el zera ancora meso spauroso, milagrosamente el se ga movesto e, cossì, intanto che i ga cavalgà, la ghe ga sufià ntela récia, che Bibiana zera el suo nome e far dolsi, cole more silvestre, la so specialità.

Vicente, pien de pròsia, el se ga fin spissigà par sentir se no el zera mia drio insoniarse. Ma, par mantégnerse par pi tempo insieme de quela misterosa tosa, el tegnea el caval par el freno. Però, quel màgico momento, quela elegante galanteria, la se ga finia quando se ga fato veder un cavalier che, nte un galopo, a tuta carera, el ghe vegnea de incontro. Alora, la tosa, de colpo, la ze desmontada zo e la ghe ga suplicà che el se tiresse via de là, parché quel che el vegnea el zera el suo marì, un tipo geloso e violento.

Con un colpo de spore ntel caval, el se la ga tolta via. El se ga fermà sol ntela fasenda ndove el ga domandà se i cognossea una tal de Bibiana. El paron el ghe ga rispondesto, che la ùnica che el gaveva cognossesto, zera quela che la fea dolsi cole more silvestre. Però, el so marì, tanti ani fea che el la gaveva copada e che quela brutalità el la ga perpetrà, solche parché el la gaveva vista ntela garupa de un caval, tegnéndosse a un strànio.

Ntel altro giorno, dopo de comprar i vedei, al ritornar, quando el ga rivà nte quel punto che, al giorno vanti, el gaveva trovà la tosa, el ga sentio un sgrisolon ntel filon dela schena, parché, soto dela pianta de more, el ga visto una tomba con una vècia crose de legno, ndove zera scrito: “Bibiana Clementina dei Àngeli.”

Ancora pensàndoghe sora in quela strània coinsidensa, una s-ciantina vanti sera, el ze rivà casa, ma vanti che el saltesse zo del caval, la so sposa la ghe dise:

- Pena prima, una bela tosa, che la vestiva bianco, la te ga assà un pacheto pien de dolseti de more silvestre.

Alora, el ga capio che, trameso el ciel e la tera, se trova indessifràbili mistèrii che non se pol mia spiegar!



VESTIDA DE BRANCO


A história que conto, agora, me chegou há muito tempo.

Contavam que, lá pelos anos 40, na colônia de Linha Bonita, bela localidade na Serra Gaúcha, residia um colono chamado Vicente, que de tudo era descrente. Nem sobrenatural, nem alma penada o assustava. Mas, como entre o céu e a terra existem indecifráveis mistérios que não podemos explicar, vejam só o que lhe sucedeu.

Foi quando, numa certa ocasião, para comprar terneiros de menos de ano, viajou a uma estância localizada nos campos de Soledade. A cavalo, de madrugada, partiu e como só apeava pra urinar e beber água, ao meio-dia, com o cavalo lavado de suor, chegou no passo do riacho, a mais de 70 Km distante de sua casa. Por ali, enquanto o cavalo pastava e bebia água, a sombra de uma arvore, comeu pão, queijo e salame, que trazia na mala de garupa.

Depois de uma meia horinha, retomou a troteada por uma picada que seguia o rio, mas não havia percorrido nem cem metros, quando o cavalo relinchou e empacou. Vicente, que não era dos mais assustados, desmontou e, enquanto o puxava pelas rédeas, avistou em baixo de uma árvore, colhendo amoras silvestres, uma bela moça, toda vestida de branco. Então, surpreso, depois de atar as rédeas no troco de uma árvore, com respeito a cumprimentou e pediu-lhe se sabia onde ficava a estância de um tal de Emiliano.

A moça, com uma angélica voz, responde que, se a levasse na garupa, lhe mostraria o caminho e, ele, contente, após montar, lhe fez positivo sinal, ao que ela, como se tivesse a leveza do vento, saltou na garupa, segurando-se nele. O cavalo, ainda assustado, milagrosamente desempacou e, assim, enquanto engarupados cavalgavam, junto da orelha, ela falou-lhe que se chamava Bibiana e que fazer doces com amoras silvestres era sua especialidade.

Vicente até se beliscou, para sentir se não estava sonhado e, para ficar por mais tempo junto da bela moça, segurava o cavalo no freio. Mas todo seu galanteio terminou, quando se fez ver um cavalheiro, que em disparada vinha de encontro a eles. Então, a moça de supetão desmontou e, assustada, pediu-lhe que fugisse dali, pois o que vinha era seu marido, homem ciumento e violento.

Então, esporeou o cavalo e, numa disparada só, parou ao chegar na estância, onde pediu se alguém conhecia uma moça chamada Bibiana, a que o velho estancieiro lhe repondeu que a única que conheceu fazia doces com amoras silvestres, mas que, há muitos anos o marido, homem ciumento e violento, a degolou, e este horroroso crime cometeu só por tê-la visto engarupada com um estranho.

No outro dia, depois da compra dos terneiros, ao retornar, quando chegou ao local onde no dia anterior havia encontrado a moça, sentiu um arrepio na espinha, pois embaixo da árvore de amoras viu uma sepultura, onde, numa velha cruz de madeira estava escrito: “Bibiana Clementina dos Anjos.”

Com aquela incrível coincidência a lhe pulsar na testa, ao anoitecer chegou em casa e, ao desmontar, a esposa lhe disse:

- Há pouco uma bela e desconhecida moça, toda vestida de branco, te deixou um pote com doces de amoras silvestres.

Então, finalmente Vicente aceitou que entre o céu e a terra existem indecifráveis mistérios que não podemos explicar!







NONO BERTÍLIO - Ademar Lizot

sábado, 22 de março de 2025

 Clica qua, par scaricar el àudio.

Par ascoltar la stòria, clica soto:


                                                       NONO BERTÍLIO SOSTER

    Autor: Ademar Lizot

   Revision: Professori Juvenal Dal Castel e Loremi Loregian-Penkal

     La prima volta che lo go visità, el nono  Bertílio  el zera davanti dela so casa, sèrio e pensieroso, nte una vècia carega sentà zo.

   Quando el me ga visto, con tanta simpatia, el me ga dito: 

   -Tìrete qua, visin a mi, fame el piaser, séntete!

  Alora, con tanta considerassion lo go saludà e  de che, fameia che zero, el me ga domandà.

  Dopo,  intanto che se ciucea el simaron, lu, sensa gnanca una paura de qualche fantasma che abitea i so pensieri,  con frase curte, squase sempre finide nte un soriso, come se el volesse assar un altro comentàrio par ària, el me ga raconta stòrie del passà, che le gaveva scoltade ancora da picinin.

   Anca el me ga dito che i meio ani dela so vita el li ga passadi ntela colònia, insieme dela natura e dele bestiolete.  Cola stela boara a mostrarse ntel orisonte, el saltea su del leto e qualùnque laoro, par pi bruto que fusse, par lu el zera na festa. Pien de pròsia, el ga dito che, de gióvano el ga buo la gràssia de veder piante  cola ramada stragranda, che le fea fin spavento par la so altessa e grandessa, cola bora squasi del diàmetro de un caval. Piante maestose, che le fea parte dela granda catedral dela natura, bela e selvàdega.

  Vanti de finir la àqua  del simaron, go capio che el zera un omo dei tempi ndati. De quei che i ga sempre ofrì una sinsiera simpatia ala natura, ale bestiolete e ale persone.  Un fil dei so mostàcii, par lori, el  val depì che un documento firmà. Par la diression del vento, i sà dir come che deventa el tempo. Dei cavai, i sà la età par i denti e dei porchi, par la so grassessa, el peso.

   Quel giorno, par tuto quelo che el me ga racontà,  par  le so parole, par el suo ton de vose, par la so comovente bontà e semplicità, par la dedicassion che el mostrea ala fameia,  zera ciaro e cristalino che, al transcorso dela so vita, el gaveva scoliesto la pace ntela so casa, la onestità ntela so condota, el rispeto cola so fameia e, la teneressa cola so sposa, bastea el soriso de ela, par farlo felice e tuto questo lo fea guadagnar el rispeto e la admirassion de tuti.

   Al di de ancoi, nte questo mondo, che el ze sempre a fornir na granda quantità  de rabiosi e solche una limità de boni, òmimi compagni al nono Bertílio Soster  i fà tanta mancansa e  i so esèmpii de vita no i pol mia esser desmentegadi.

  

 (tradução)

                                          NONO  BERTÍLIO SOSTER

             

     A primeira vez que visitei o seu Bertílio, ele estava em frente a sua casa, sério e pensativo, numa velha cadeira sentado.

   Assim que me viu, com fidalguia me disse:

  Se achegue, faz o favor sente-se!

 Então, com muito respeito o cumprimentei e,  de que família era, ele me perguntou.

  Depois, enquanto tomávamos chimarrão,  sem medo de algum fantasma que abitasse seus pensamentos,  com frases curtas, arrematadas num sorriso, como se deixasse um novo comentário no ar, contou-me histórias do passado que, ainda de menino havia escutado.  Afirmou que, os melhores anos de sua vida, os passou na colônia, junto a natureza e os animais. Que ao cantar do galo alevantava e qualquer serviço, por mais bruto que fosse,  era uma festa. Disse que,  quando jovem, teve o privilégio de conhecer  frondosas arvores, que assombravam pela imponência e espessura, quase do diâmetro de um cavalo. Árvores majestosas que faziam parte da grande catedral da natureza, bela e selvagem.

   Antes de terminar a água da chaleira, entendi que  ele era um homem do tempo antigo, daqueles que, ao longo da vida, sempre ofereceram uma sincera simpatia, à natureza, às pessoas e aos animais. Para eles, um fio de bigode valia mais que documento firmado. Pela direção do vento, sabiam dizer como seria o tempo; dos cavalos pelos dentes sabiam a idade e dos porcos, pela gordura o peso.

  Aquele dia, por tudo que me contou, por suas palavras, pelo seu tom de voz, pela sua comovente bondade e simplicidade, pela dedicação que mostrava a sua família, era claro e cristalino que  era um homem que, ao longo da vida havia escolhido a paz na sua casa, a honestidade na  conduta, o respeito á família e a ternura com sua esposa, bastava o sorriso dela para fazê-lo feliz e, tuto isso o fazia capturar o respeito e a admiração de todos.

  Nos dias de hoje, neste novo mundo  por isso que,   nos dias de hoje,  neste novo mundo que está sempre a fornecer grande quantidade de maus e um número limitado de bons, homens como o nono  Bertílio Soster  nos fazem muita falta e,  seus exemplos de vida não devem ser esquecidos.

Festa da Família Eccher reúne pessoas de mais de 30 cidades em São Lourenço do Oeste-SC

segunda-feira, 17 de março de 2025



Português


No último dia 16 de março, a cidade de São Lourenço do Oeste-SC foi palco de uma celebração especial: a festa da Família Eccher/Echer/Ecker. Com a presença de cerca de 420 pessoas, vindas de 32 cidades diferentes, o evento foi um verdadeiro sucesso e um momento de confraternização entre familiares e amigos.

O planejamento da festa começou em agosto do ano passado, demonstrando o empenho e a dedicação da família em proporcionar um evento memorável. A programação foi diversificada e cheia de atividades que agradaram a todos os presentes.

A celebração teve início com café colonial, credenciamento dos participantes e, antes do almoço, o Frei Ivo Lazzarotto celebrou uma missa aos presentes, ele que também é membro da família. Em seguida, foi servido um almoço farto e, à tarde, a animação ficou por conta da matiné dançante com o grupo OS 4 LATINOS, que fez todos se alegrarem e dançarem.

Além disso, o evento contou com apresentações de dança do Gruppo Folkloristico San Gaetano, que encantou o público com suas performances vibrantes e cheias de cultura. Para completar a festa, foram realizados sorteios de muitos prêmios, garantindo que a alegria e a emoção estivessem presentes até o final do evento.

A festa da Família Eccher/Echer/Ecker não foi apenas uma celebração, mas uma oportunidade de fortalecer laços, conhecer mais da própria história, encontrar ou reencontrar parentes e criar memórias inesquecíveis. Com certeza, todos os presentes saíram com o coração aquecido e ansiosos pela próxima edição.

Ficou acertado durante a festa que a próxima edição, que acontecerá em 2027, acontecerá na comunidade San Gaetano, também em São Lourenço do Oeste.




Italiano


Lo scorso 16 marzo, la città di São Lourenço do Oeste-SC è stata il palcoscenico di una celebrazione speciale: la festa della Famiglia Eccher/Echer/Ecker. Con la presenza di circa 420 persone provenienti da 32 città diverse, l'evento è stato un vero successo e un momento di convivialità tra familiari e amici.

La pianificazione della festa è iniziata ad agosto dello scorso anno, dimostrando l'impegno e la dedizione della famiglia nel voler offrire un evento indimenticabile. Il programma è stato vario e ricco di attività che hanno soddisfatto tutti i presenti.

La celebrazione è iniziata con un caffè coloniale, la registrazione dei partecipanti e, prima del pranzo, il padre Ivo Lazzarotto ha celebrato una messa per i presenti, lui che è anche un membro della famiglia. Successivamente, è stato servito un pranzo abbondante e, nel pomeriggio, l'animazione è stata curata dalla matinée danzante con il gruppo Os 4 Latinos, che ha fatto divertire e ballare tutti.

Inoltre, l'evento ha visto esibizioni di danza del Gruppo Folkloristico San Gaetano, che ha incantato il pubblico con le sue performance vibranti e ricche di cultura. Per concludere la festa, sono stati organizzati sorteggi di molti premi, garantendo che la gioia e l'emozione fossero presenti fino alla fine dell'evento.

La festa della Famiglia Eccher/Echer/Ecker non è stata solo una celebrazione, ma un'opportunità per rafforzare i legami, conoscere meglio la propria storia, incontrare o ritrovare parenti e creare ricordi indimenticabili. Sicuramente, tutti i presenti sono andati via con il cuore caldo e ansiosi per la prossima edizione.

Durante la festa è stato deciso che la prossima edizione, che si terrà nel 2027, avrà luogo nella comunità di San Gaetano, anche a São Lourenço do Oeste.


Fotos e postagem: Jaciano Eccher






























































































































Topo